jeremy bentham ne demek?
Jeremy Bentham
Jeremy Bentham (15 Şubat 1748 - 6 Haziran 1832), İngiliz filozof, hukukçu ve sosyal reformcudur. En çok, eylemlerin doğruluğunu veya yanlışlığını belirlemek için bir standart olarak mutluluğu (veya acıdan kaçınmayı) savunan etik bir teori olan Faydacılık ilkesini formüle etmesiyle tanınır.
Hayatı ve Çalışmaları:
- Bentham, varlıklı bir avukat ailesinde dünyaya geldi ve erken yaşta olağanüstü bir zeka sergiledi. Hukuk alanında eğitim aldı, ancak uygulamadan ziyade hukuk felsefesi ve reformu ile daha fazla ilgileniyordu.
- Hayatı boyunca, Bentham hukuk, etik, politika ve sosyal reform üzerine kapsamlı bir şekilde yazdı. Yazılarında, akılcılığa, bireysel özgürlüğe ve hükümetin şeffaflığına büyük önem veriyordu.
- Bentham, çağdaş İngiliz hukuk sistemini eleştiriyordu ve onu karmaşık, mantıksız ve halkın ihtiyaçlarına cevap vermeyen bir sistem olarak görüyordu. Hukukun rasyonelleştirilmesi ve kodlanması gerektiğine inanıyordu.
- Bentham'ın en önemli katkılarından biri, Panoptikon adını verdiği bir hapishane tasarımıydı. Panoptikon, gardiyanın mahkumların her bir hücresini gözlemlemesine izin veren dairesel bir yapıdır. Bu tasarım, Bentham'ın gözetimin gücüne olan inancını ve davranışları kontrol etme yeteneğini yansıtıyordu.
- Bentham'ın fikirleri, John Stuart Mill ve diğer sosyal reformcular üzerinde önemli bir etki yarattı ve 19. yüzyılın başlarındaki reform hareketlerinin şekillenmesinde etkili oldu.
- Bentham'ın vasiyeti üzerine, bedeni otopsi yapıldıktan sonra mumyalanarak halka açık bir şekilde sergilenmektedir. Bu, onun akılcılığa olan bağlılığını ve ölümden sonra bile fikirlerini yayma arzusunu sembolize etmektedir.
Faydacılık:
- Bentham'ın Faydacılık ilkesi, eylemlerin sonuçlarına göre değerlendirilmesi gerektiğini savunur. Bir eylem, en fazla sayıda insan için en fazla mutluluğu sağlıyorsa doğru olarak kabul edilir.
- Bentham, hazcı bir faydacıydı, yani mutluluğu haz olarak tanımlıyordu. Ancak, hazların yoğunluğu ve süresi gibi niteliksel faktörleri de dikkate alıyordu.
- Faydacılık, etik karar vermede önemli bir yaklaşım olmuştur ve politika yapımında ve sosyal reformda yaygın olarak kullanılmaktadır.