istifham ne demek?

İstifham (Soru)

İstifham, bir şeyi öğrenmek, anlamak veya bilgi edinmek amacıyla soru sorma sanatıdır. Belagat ilmi açısından istifham, sadece bir soru sormaktan öte, anlatımı güçlendiren ve dinleyicinin dikkatini çeken edebi bir sanattır.

• Temel Amaç: Bilgi edinme arzusunu ifade etmek ve dinleyicinin düşünmesini sağlamak.
• Kullanım Alanları: Şiir, nesir, hitabet gibi çeşitli edebi türlerde kullanılır.
• Belagat Değeri: Anlatımı canlı kılar, merak uyandırır, dinleyicinin ilgisini çeker ve mesajın etkisini artırır.

İstifham, bazen gerçek bir soru sorma amacı taşımaz, aksine bir durumu vurgulamak, bir gerçeği ortaya koymak veya bir duyguyu ifade etmek için kullanılır. Bu tür istifhamlara istifham-ı inkari denir.

• İstifham-ı İnkari: Bir şeyin mümkün olmadığını veya kesinlikle yanlış olduğunu ifade etmek için kullanılan soru şeklidir. Örneğin, "Hiç insan kendine zarar verir mi?" sorusu, aslında kimsenin kendine zarar vermeyeceği gerçeğini vurgular.

İstifham Çeşitleri:

• Gerçek İstifham: Bilgi edinme amacıyla sorulan gerçek sorular.
• Mecazi İstifham: Cevap beklemeyen, sadece anlatımı güçlendirmek için sorulan sorular.
  • İstifham-ı Tehekkümi: Alaycı bir anlam içeren istifham türü.
  • İstifham-ı Takriri: Bir gerçeği kabul ettirmek için sorulan soru.
  • İstifham-ı İstinkari: Bir şeyi yadırgamayı veya kötülemeyi ifade eden soru.
  • İstifham-ı Teessüfi: Üzüntü, hayıflanma veya pişmanlık duygusunu ifade eden soru.

İstifham sanatı, metnin anlamını derinleştiren, okuyucuyu veya dinleyiciyi düşünmeye sevk eden ve edebi zevki artıran önemli bir belagat unsurudur.