irtifak ne demek?

İrtifak hakkı, bir taşınmaz maliki lehine diğer bir taşınmaz mal üzerinde kurulan ve hak sahibine belirli bir kullanma veya yararlanma yetkisi veren sınırlı ayni haktır. Bu hak, sahibine taşınmaz mal üzerinde belirli bir konuda tasarruf yetkisi sağlar.

Temel Özellikleri:

• Sınırlı Ayni Hak: İrtifak hakkı, mülkiyet hakkını sınırlayan bir ayni haktır.
• Taşınmaz Üzerinde Kurulur: İrtifak hakkı, sadece taşınmaz mallar üzerinde kurulabilir.
• Lehtar ve Yüklü Taşınmaz: Bir taşınmaz (yüklü taşınmaz) diğer bir taşınmaz (lehine irtifak kurulan taşınmaz) lehine bu hakka konu olur.
• Hak Sahibine Yetki Verir: İrtifak hakkı, sahibine belirli bir kullanma veya yararlanma yetkisi verir. Bu yetki, hakkın türüne göre değişiklik gösterir.
• Tapuya Tescil: Genellikle irtifak hakkının geçerli olabilmesi için tapuya tescil edilmesi gerekir.

İrtifak Hakkı Türleri:

İrtifak hakları çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Bazı yaygın irtifak hakkı türleri şunlardır:

• Geçit İrtifakı: Bir taşınmazın sahibinin, komşu taşınmaz üzerinden geçme hakkıdır. (Geçit İrtifakı)
• Kaynak İrtifakı: Bir taşınmazın sahibinin, komşu taşınmazdaki kaynaktan su alma hakkıdır.
• İnşaat İrtifakı: Bir taşınmazın üzerine inşaat yapma veya mevcut bir inşaatı kullanma hakkıdır.
• Mecra İrtifakı: Bir taşınmaz üzerinden su, gaz veya elektrik gibi maddelerin geçirilmesi için kurulan irtifak hakkıdır.
• Sükna Hakkı (Oturma Hakkı): Bir binada veya onun bir bölümünde oturma hakkı (Sükna Hakkı).

Kuruluşu ve Sona Ermesi:

İrtifak hakkı, genellikle resmi senetle ve tapuya tescil ile kurulur. İrtifak hakkının sona erme nedenleri arasında şunlar bulunabilir:

• Sürenin dolması
• Hakkın terkini
• Taşınmazların yok olması
• Kamulaştırma
• Mahkeme kararı
• Hak sahibinin ve yüklü taşınmaz malikinin aynı kişi olması (birleşme)

Önemli Not: İrtifak hakkı, mülkiyet hakkını kısıtlayan bir hak olduğundan, kurulması ve kullanılması sırasında dikkatli olunmalı ve ilgili yasal düzenlemelere uyulmalıdır.