irtifak ne demek?

"İrtifak," hukukta, bir kişinin başkasının mülkiyetindeki bir taşınmaz üzerinde belirli bir hakka sahip olması durumunu ifade eder. Bu hak, mülkiyet hakkına bağlı değildir ve mülkiyet hakkından ayrı olarak devredilebilir veya miras olarak bırakılabilir. İrtifaklar, genellikle bir malın faydalı kullanımını düzenlemek ve sınırlamak için kullanılır.

İrtifaklar, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir:

1. İrtifakın Türüne Göre:

• Yol İrtifakı (Geçiş Hakkı): Bir taşınmazın sahibi, komşusunun arazisi üzerinden belirli bir yoldan geçme hakkına sahip olabilir. Bu genellikle, başka bir yola erişim imkanı olmadığında kullanılır.
• Su İrtifakı: Bir taşınmazın sahibi, komşusunun arazisinden geçen bir su kaynağını kullanma hakkına sahip olabilir. Bu, sulama veya içme suyu gibi amaçlar için olabilir.
• Manzara İrtifakı: Bir taşınmazın sahibi, komşusunun arazisindeki belirli bir manzarayı engellenmeden görme hakkına sahip olabilir. Bu genellikle, manzara değerini korumak için kullanılır.
• Hizmet İrtifakı: Bir taşınmazın sahibi, komşusunun arazisini belirli bir amaçla kullanma hakkına sahip olabilir. Örneğin, bir elektrik direği veya kanalizasyon hattı için.

2. İrtifakın Süresine Göre:

• Sürekli İrtifak: Belirli bir süreye bağlı olmadan devam eden irtifaktır.
• Geçici İrtifak: Belirli bir süre için geçerli olan irtifaktır.

3. İrtifakın Bağlı Olduğu Taşınmaza Göre:

• Apürtenant İrtifak (Bağlı İrtifak): Bir taşınmazın mülkiyeti değiştiğinde, irtifak hakkı da yeni sahibine geçer. Yani irtifak, taşınmazla birlikte devredilir.
• Kişisel İrtifak: İrtifak hakkı, belirli bir kişiye aittir ve taşınmazın mülkiyeti değiştiğinde geçerliliğini yitirir.

İrtifakın Kurulması:

İrtifaklar, çeşitli yollarla kurulabilir:

• Tapu Kaydı: En yaygın yöntem, irtifak hakkını tapuya kaydettirmektir.
• Sözleşme: İki taraf arasında yapılan sözleşme ile irtifak kurulabilir.
• Zilyetlik (Kullanım yoluyla): Uzun süreli ve sürekli kullanım sonucunda irtifak hakkı kazanılabilir (kazafi irtifak).

İrtifakın Son Bulması:

İrtifaklar, çeşitli nedenlerle sona erebilir:

• Sözleşmede belirtilen sürenin dolması.
• İrtifak hakkını kullanan kişinin ölümü (kişisel irtifaklarda).
• İrtifakın terk edilmesi.
• İki taşınmazın birleşmesi.

İrtifaklar, gayrimenkul hukukunun önemli bir parçasıdır ve taşınmazların kullanımını ve değerini etkiler. Karmaşık bir konudur ve hukuki danışmanlık alınması önerilir. Bu bilgiler genel bir özet olup, hukuki tavsiye niteliği taşımaz.