iltimas ne demek?

İltimas, Arapça kökenli bir kelime olup "yakınlık, himaye, destek, şefaat, ricacılık" anlamlarına gelir. Genellikle, yetkili bir kişinin yakınlarına veya tanıdıklarına haksız avantaj sağlaması, onların işlerini kolaylaştırması veya rüşvet alarak onlara özel imtiyazlar tanıması anlamında kullanılır.

İltimas, hukukun ve adaletin eşit şekilde uygulanmasını engellediği için olumsuz bir kavramdır. Liyakat, yetenek ve ehliyet yerine, kişisel ilişkiler ve yakınlık ön plana çıkar. Bu durum, sistemde adaletsizliğe, yolsuzluğa ve kayırmacılığa yol açar. Liyakate dayalı bir sistem yerine, iltimas sistemi, yetenekli bireylerin hak ettikleri pozisyonlara gelmelerini engellerken, yeteneksiz ancak güçlü kişilerin yükselmelerine olanak tanır.

Kısaca, iltimas;

• Adaletsizdir: Herkese eşit fırsat verilmesini engeller.
• Yolsuzluğa neden olur: Rüşvet ve kayırmacılığı teşvik eder.
• Verimliliği düşürür: Liyakat yerine kişisel ilişkiler ön planda olduğu için, işlerin verimliliği düşer.
• Güveni zedeler: Sistemin adalete dayalı olmadığı algısı yaratır ve topluma olan güveni azaltır.

İltimas, sadece kamu sektöründe değil, özel sektörde de görülebilen bir olgudur. Herhangi bir alanda, hakkaniyete aykırı davranışların ve kayırmacılığın varlığı iltimas olarak nitelendirilebilir.