idealizm ne demek?

İdealizm

İdealizm, gerçekliğin temel doğasının zihinsel veya zihne bağımlı olduğunu savunan felsefi bir yaklaşımdır. Materyalizmin tam tersi olarak, idealizm, bilincin, zihnin veya fikirlerin evrenin temel yapı taşları olduğunu öne sürer. Başka bir deyişle, fiziksel dünya da dahil olmak üzere deneyimlediğimiz her şey, zihnin bir ürünüdür veya zihinsel bir niteliğe sahiptir.

Temel İlkeler:

• Gerçeklik Zihinseldir: İdealizmin en temel ilkesi, gerçekliğin nihayetinde zihinsel bir yapıya sahip olduğudur. Bu, fiziksel dünyanın bağımsız bir varoluşu olmadığını, ancak zihnin bir yansıması veya tezahürü olduğunu ifade eder.
• Bilgi Zihinde Başlar: İdealistler, bilginin kaynağının dış dünyadan ziyade zihinde olduğunu savunurlar. Doğduğumuz andan itibaren, zihnimiz dünyayı anlamlandırmak için fikirler ve kavramlar üretir.
• Deneyim Önceliklidir: Deneyim, idealizmde merkezi bir rol oynar. Gerçeklik, deneyim yoluyla algılanır ve şekillenir. Bu nedenle, nesnel bir gerçeklikten ziyade, sübjektif deneyim önemlidir.

İdealizmin Çeşitleri:

• Subjektif İdealizm: Gerçekliğin bireysel zihinlerin algılarından ibaret olduğunu savunur. Bu görüşe göre, "var olmak algılanmaktır" (esse est percipi). Subjektif İdealizm
• Objektif İdealizm: Gerçekliğin, bireysel zihinlerden bağımsız olarak var olan, evrensel bir zihnin (Tanrı veya Mutlak Akıl) ürünü olduğunu savunur. Objektif İdealizm
• Transendental İdealizm: Immanuel Kant tarafından geliştirilen bu yaklaşım, deneyimlerimizin hem duyusal verilerden hem de zihnin kategorilerinden (zaman, mekan, nedensellik vb.) kaynaklandığını savunur. Bu kategoriler, deneyimlerimizi şekillendirir ve anlamlandırır. Transendental İdealizm

Tarihsel Gelişim:

İdealizmin kökleri antik Yunan felsefesine kadar uzanır. Platon'un İdealar Kuramı, idealizmin ilk örneklerinden biri olarak kabul edilir. Modern felsefede ise George Berkeley, Immanuel Kant, Johann Gottlieb Fichte, Georg Wilhelm Friedrich Hegel gibi düşünürler idealizmin önemli temsilcileri olmuştur.

İdealizmin Etkileri:

İdealizm, felsefe, teoloji, sanat ve edebiyat gibi birçok alanı etkilemiştir. Eğitim felsefesinde, öğrencilerin zihinsel gelişimine ve öznel deneyimlerine odaklanan yaklaşımların temelini oluşturmuştur. Sanatta, gerçekliğin bireysel yorumlarına ve iç dünyanın keşfine vurgu yapan akımlara ilham vermiştir. Teolojide ise, Tanrı'nın evrenin yaratıcısı ve koruyucusu olarak rolünü vurgulayan görüşleri desteklemiştir.