hipofiz ne demek?

Hipofiz Bezi (Pituiter Gland)

Hipofiz bezi veya pituiter gland, beyinde bulunan, endokrin sistemin önemli bir parçası olan küçük bir bezdir. Yaklaşık bir bezelye büyüklüğünde olup, ağırlığı yaklaşık 0.5 gramdır. Temel görevi, vücudun birçok önemli fonksiyonunu kontrol eden çeşitli hormonları üretmek ve salgılamaktır. Hipofiz bezi, hipotalamus adı verilen beyin bölgesine bağlıdır ve bu iki yapı birlikte çalışarak hormonal dengeyi sağlar.

Hipofiz Bezi Bölümleri ve Hormonları

Hipofiz bezi, iki ana bölümden oluşur:

• Ön Hipofiz (Adenohipofiz): Bu bölüm, hipotalamus tarafından üretilen salgılatıcı ve engelleyici hormonlar aracılığıyla kontrol edilir. Ön hipofiz tarafından salgılanan başlıca hormonlar şunlardır:

  • Büyüme Hormonu (Growth Hormone - GH): Büyüme hormonu nedir? Vücut büyümesini ve gelişmesini teşvik eder.
  • Prolaktin (PRL): Prolaktin nedir? Süt üretimini uyarır.
  • Adrenokortikotropik Hormon (ACTH): ACTH nedir? Adrenal bezleri uyararak kortizol üretimini sağlar.
  • Tiroid Uyarıcı Hormon (TSH): TSH nedir? Tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının salgılanmasını sağlar.
  • Folikül Uyarıcı Hormon (FSH) ve Luteinleştirici Hormon (LH): FSH ve LH nedir? Üreme fonksiyonlarını kontrol eder.

• Arka Hipofiz (Nörohipofiz): Bu bölüm, hipotalamus tarafından üretilen hormonları depolar ve salgılar. Arka hipofiz tarafından salgılanan başlıca hormonlar şunlardır:

  • Antidiüretik Hormon (ADH) veya Vazopressin: ADH nedir? Böbreklerde suyun geri emilimini düzenler.
  • Oksitosin: Oksitosin nedir? Doğum sırasında rahim kasılmalarını ve süt salgılanmasını uyarır.

Hipofiz Bezi Hastalıkları

Hipofiz bezinin aşırı veya yetersiz hormon üretimi, çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sorunlardan bazıları şunlardır:

• Hipofiz Tümörleri: İyi huylu (adenom) veya kötü huylu (kanser) olabilirler. Hormon üretimini etkileyebilir veya baskı yaparak diğer beyin yapılarına zarar verebilirler.
• Akromegali: Büyüme hormonunun aşırı üretimi sonucu ortaya çıkar.
• Cushing Sendromu: ACTH'nin aşırı üretimi sonucu ortaya çıkar.
• Hipopituitarizm: Bir veya daha fazla hipofiz hormonunun yetersiz üretimi durumudur.
• Şekersiz Diyabet (Diabetes Insipidus): ADH'nin yetersiz üretimi sonucu aşırı idrar çıkarma ve susuzluk ile karakterizedir.

Hipofiz bezi hastalıklarının teşhisi genellikle kan testleri, idrar testleri ve görüntüleme yöntemleri (MRG, BT) ile konulur. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, cerrahi ve radyoterapi bulunur.