harezmi ne demek?

Harezmî (780-850 civarı), tam adıyla Ebû Abdullah Muhammed bin Musa el-Harezmî, Orta Çağ İslam dünyasının en önemli matematikçilerinden, astronomlarından ve coğrafyacılarından biridir. Bağdat'taki Abbasi Halifeliğinin "Beytül Hikme" (Bilgelik Evi) adlı bilim ve araştırma merkezinde çalışmıştır. Çalışmaları, İslam dünyasında ve daha sonra Avrupa'da matematiğin ve bilimin gelişmesinde büyük rol oynamıştır.

Harezmî'nin en önemli katkıları şunlardır:

• Aritmetik: Hindu-Arap rakam sistemini İslam dünyasına tanıtmış ve bu sistemin kullanımını detaylı bir şekilde açıklamıştır. Bu kitap, Avrupa'ya "Algoritmi" adı altında geçmiştir. "Algoritma" kelimesi, Harezmî'nin Latinceleştirilmiş adından türemiştir ve bugün bilgisayar bilimlerinde temel bir kavramdır. Onluk sayı sisteminin yaygınlaşmasında büyük rol oynamıştır.

• Cebir: "Kitab al-muhtasar fi hisab al-cebr ve'l-muqabala" (Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap) adlı eseriyle cebirin temellerini atmıştır. Bu kitap, cebirsel denklemlerin çözüm yöntemlerini sistematik bir şekilde sunmuştur. "Cebir" kelimesi, bu kitabın adından türemiştir. Kitapta birinci ve ikinci dereceden denklemlerin çözümleriyle birlikte, miras problemleri, geometrik problemler ve ticaret problemleri gibi çeşitli uygulamalar yer almıştır.

• Astronomi ve Coğrafya: Harezmî, astronomi ve coğrafya alanlarında da çalışmalar yapmıştır. Astronomik tablolar hazırlamış ve bir dünya haritası oluşturmuştur. Bu harita, Ptolemy'nin çalışmaları üzerine inşa edilmiş olmasına rağmen, kendi gözlemlerini de içermiştir.

• Takvim: Harezmî'nin geliştirdiği takvim sistemleri de önemlidir.

Harezmî'nin çalışmaları, Arapça'dan Latinceye çevrilerek Orta Çağ Avrupa'sında bilimsel gelişmelere büyük katkıda bulunmuştur. Onun eserleri, matematik ve bilimin gelişmesinde bir dönüm noktası olmuş ve Batı dünyasının bilimsel Rönesans'ına zemin hazırlamıştır. Bugün hala cebir, algoritma gibi kavramlar onun mirasının bir göstergesidir.