gastrointestinal ne demek?
Gastrointestinal (GI) sistem, ağızdan anüse kadar uzanan ve sindirim sürecini gerçekleştiren organların birleşiminden oluşan bir sistemdir. Sindirim, vücudun besinleri alıp kullanabileceği şekilde parçalama işlemidir. GI sistemi, besinlerin parçalanması, besin maddelerinin emilimi ve atık ürünlerin vücuttan atılması gibi karmaşık bir dizi işlemi yerine getirir.
GI Sistemini Oluşturan Ana Organlar:
- Ağız: Yiyeceklerin alınması, çiğnenmesi ve tükürük ile karıştırılması burada başlar. Tükürük, sindirime yardımcı olan enzimler içerir.
- Özefagus (Yemek Borusu): Ağızdan mideye giden kaslı bir tüptür. Yiyecekleri peristaltik hareketler (kas kasılmaları) ile mideye taşır.
- Mide: Yiyeceklerin depolandığı ve sindirim enzimleri ile karıştırılarak kimyasal olarak parçalandığı yerdir. Mide asidi, zararlı bakterileri öldürmeye yardımcı olur.
- İnce Bağırsak: Üç bölüme ayrılır:
- On iki parmak bağırsağı (duodenum): Midenin devamıdır ve pankreas ve karaciğerden gelen sindirim sıvılarını alır.
- Aç bağırsak (jejunum): Besin maddelerinin emiliminin çoğunun gerçekleştiği yerdir.
- Uç bağırsak (ileum): Besin maddelerinin emilimine devam eder.
- Kalın Bağırsak (Kolon): İnce bağırsaktan kalan atık maddelerin suyunun emildiği ve dışkı oluşumunun gerçekleştiği yerdir. Üç ana bölüme ayrılır:
- Çekum: İnce bağırsağın kalın bağırsağa bağlandığı yer.
- Kolon: Atık maddelerin hareketini sağlar.
- Rektum: Dışkı geçici olarak depolanır.
- Anüs: Dışkılama yoluyla atıkların vücuttan atıldığı yer.
- Karaciğer: Sindirimde önemli rol oynar. Safrayı üretir, bu da yağların sindirimine yardımcı olur. Ayrıca, vücuttaki toksinlerin temizlenmesinde ve diğer birçok metabolik işlevde yer alır.
- Pankreas: Sindirim enzimleri ve insülin gibi hormonlar üretir.
- Safra Kesesi: Karaciğer tarafından üretilen safrayı depolar ve gerektiğinde ince bağırsağa salgılar.
Gastrointestinal Sistemin İşlevleri:
- Sindirim: Yiyeceklerin daha küçük parçacıklara ayrılması.
- Emilim: Besin maddelerinin ince bağırsaktan kana geçirilmesi.
- Atılım: Sindirilmemiş atık maddelerin vücuttan atılması.
- Bağışıklık: Bağırsaklar, vücudun bağışıklık sisteminin önemli bir parçasıdır ve zararlı mikroorganizmalara karşı koruma sağlar.
Gastrointestinal Sistemle İlgili Problemler:
Gastrointestinal sistem, birçok farklı hastalık ve rahatsızlığa yakalanabilir. Bunlardan bazıları:
- Kabızlık: Dışkılamanın zorlaşması.
- İshal: Sık ve sulu dışkılama.
- Gaz: Bağırsaklarda gaz birikmesi.
- Mide yanması: Mide asidinin yemek borusuna kaçması.
- Ülser: Mide veya oniki parmak bağırsağı duvarında yaralar.
- İnflamatuar Bağırsak Hastalıkları (IBH): Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi inflamatuar durumlar.
- Kanserler: Mide, kolon, pankreas ve diğer GI organlarında kanserler gelişebilir.
Bu bilgiler genel bir bakış sunmaktadır. Belirli bir gastrointestinal sorun yaşıyorsanız, teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışmalısınız.