Folat (B9 Vitamini)
Folat, suda çözünen bir B vitaminidir ve vücut için elzemdir. Doğal olarak besinlerde bulunan bu forma folat denirken, takviyelerde ve güçlendirilmiş gıdalarda bulunan sentetik formuna folik asit denir.
Folatın Görevleri:
- DNA Sentezi ve Onarımı: Hücrelerin büyümesi ve bölünmesi için gereklidir. Özellikle hızlı büyüme dönemlerinde (hamilelik, bebeklik) önemi artar. (DNA Sentezi)
- Kırmızı Kan Hücresi Üretimi: Kemik iliğinde sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin üretimi için gereklidir. (Kırmızı Kan Hücresi)
- Amino Asit Metabolizması: Özellikle homosistein metabolizmasında rol oynar. Yüksek homosistein seviyeleri kalp hastalığı riskini artırabilir. (Amino Asit)
- Nörotransmitter Üretimi: Beyin fonksiyonları için gerekli olan serotonin, norepinefrin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin sentezinde rol oynar. (Nörotransmitter)
Folat Eksikliği:
Folat eksikliği, aşağıdaki sorunlara yol açabilir:
- Megaloblastik Anemi: Anormal büyüklükte ve işlevsiz kırmızı kan hücrelerinin üretimi. (Anemi)
- Nöral Tüp Defektleri: Hamilelikte folat eksikliği, bebeklerde nöral tüp defektlerine (spina bifida gibi) neden olabilir. (Nöral Tüp Defektleri)
- Yorgunluk ve Halsizlik
- Sinirlilik
- Ağız Yaraları
- Büyüme Geriliği
Folat Kaynakları:
- Yeşil Yapraklı Sebzeler: Ispanak, brokoli, marul
- Baklagiller: Mercimek, nohut, fasulye
- Narenciye Meyveleri: Portakal, greyfurt, limon
- Avokado
- Karaciğer
- Güçlendirilmiş Gıdalar: Kahvaltılık gevrekler, ekmekler
Günlük İhtiyaç:
Yetişkinler için günlük folat ihtiyacı genellikle 400 mcg DFE (Dietary Folate Equivalent) olarak belirlenmiştir. Hamile kadınların günlük 600 mcg DFE folat alması önerilir.
Not: Folat takviyeleri kullanmadan önce bir doktora danışmak önemlidir. Folik asit takviyeleri bazı ilaçlarla etkileşime girebilir ve bazı kişilerde yan etkilere neden olabilir.