feldispat ne demek?
Feldispat
Feldispatlar, Dünya kabuğunun yaklaşık %60'ını oluşturan, kayaç yapıcı mineral grubudur. Esas olarak alüminyum silikatlardan oluşan ve potasyum, sodyum ve kalsiyum gibi metalleri içeren tektosilikat minerallerdir.
Temel Özellikleri:
- Kimyasal Bileşim: (K,Na,Ca)AlSi<sub>3</sub>O<sub>8</sub> genel formülü ile ifade edilir.
- Sertlik: Mohs sertlik ölçeğine göre 6-6.5 arasındadır.
- Yoğunluk: 2.5-2.8 g/cm³ civarındadır.
- Renk: Beyaz, pembe, gri, kahverengi ve nadiren yeşil veya mavi tonlarda olabilir.
- Parlaklık: Camsı veya sedefsi bir parlaklığa sahiptirler.
- Dilinim: İki yönde belirgin dilinime sahiptirler.
- Sınıflandırma:
- Alkali Feldispatlar: Potasyum (Ortoklas, Sanidin, Mikroklin) ve Sodyum (Albit) içerenler.
- Plajioklas Feldispatlar: Sodyum (Albit) ve Kalsiyum (Anortit) arasında değişen oranlarda katı çözeltiler serisi. (Örn: Albit, Oligoklas, Andesin, Labradorit, Bytownit, Anortit)
Oluşumu ve Bulunuşu:
Feldispatlar, magmatik, metamorfik ve sedimanter kayaçlarda yaygın olarak bulunur.
- Magmatik Kayaçlar: Granit, siyenit, diyorit, gabro gibi kayaçların temel bileşenlerindendir.
- Metamorfik Kayaçlar: Gnays, şist gibi kayaçlarda oluşabilirler.
- Sedimanter Kayaçlar: Kumtaşı, şeyl gibi kayaçlarda da bulunur, ancak genellikle ayrışma ürünleri halindedir.
Kullanım Alanları:
Feldispatlar, seramik, cam, boya, plastik ve aşındırıcı malzemeler gibi çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılır.
- Seramik Endüstrisi: Seramik hamurlarında ergitici ve bağlayıcı olarak kullanılır.
- Cam Endüstrisi: Cam üretiminde alüminyum kaynağı olarak kullanılır, camın mukavemetini ve kimyasal dayanıklılığını artırır.
- Diğer Endüstriler: Dolgu malzemesi, aşındırıcı tozlar ve bazı özel kimyasal uygulamalarda kullanılır.
Önemli Not: Belirli feldispat türlerinin (örn., aytaşı, labradorit) süs taşı olarak da değeri vardır.