fars alfabesi ne demek?

Fars alfabesi, Farsçanın İran ve Afganistan'da kullanılan yazı sistemidir. Kökeni Arap alfabesine dayanır, bu alfabeye Arapçada bulunmayıp Farsçada bulunan <big>ژ ,چ ,پ</big> ve <big>گ</big> harflerinin eklenmesiyle oluşturulmuştur. Osmanlı alfabesi büyük ölçüde bu alfabeden uyarlanmıştır.

Harfler

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>İsim</p></th> <th><p>ALA-LC'ye göre Latin harfi karşılığı (İngilizce için)</p></th> <th><p><a href="Uluslararası_Fonetik_Alfabesi" title="wikilink">IPA</a></p></th> <th><p>Kelime içindeki yerlerine göre</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p>Sonda</p></td> <td><p>Ortada</p></td> <td><p>Başta</p></td> <td><p>Yalnız</p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><p>/ </p></td> <td><p>, </p></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><p>jh</p></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td><p>/ </p></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td><p>/ / (bazı ağızlarda)</p></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><p>/ / </p></td> <td><p>/ / / / (<a href="Darice" title="wikilink">Darice</a>'de)</p></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><p>/ / </p></td> <td><p>/ / / (Darice'de)</p></td> <td><p><font size="6"></font></p></td> </tr> </tbody> </table>

Farsçanın Latinizasyonu

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Farsça Latinizasyon</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> </tr> </tbody> </table>
  • Š=Ť ve Ž=**Ď**harfleri Peltek seslerdir; dil ucu ile dişlerin arasından çıkar.
  • Alfabede Arapçada yer almayan ancak Farsçada bulunan üç noktalı harflere de yer verilmiştir.
  • <big>خ</big>: Hı sesi boğazın gırtlağa yakın bölümünden boğazı hırıldatmak suretiyle çıkarılan bir sestir (X). Türkçedeki Xalı (Halı), Xala (Hala), Xoroz (Horoz) sözcüklerinin bu harfle yazılması doğru ses değerlerine örnek teşkil eder. Normal H sesinden biraz daha sert ve hırıltılıdır. Standart H sesi hiçbir engele takılmadan çıkarken, bu ses boğazın üst kısmında titreşir. Örneğin: Bakmak sözcüğü İran Azericesinde, Azerbaycanda ve ayrıca İç ve Doğu Anadoluda Baḥmaḥ şeklinde telaffuz edilir ancak kelimenin içindeki h harfleri gırtlaktan ve hırıltılı olarak çıkartılır. Çaxmax (Çaḥmaḥ; Çakmak), Yanmax (Yanmaḥ; Yanmak) gibi...
  • ق: Anadolu Türkçesindeki gırtlağa yakın olarak çıkarılan kalın K harfini gösterir. Örneğin: Qomşu (Komşu)... Bazı Türki dillerde ise yine kalın K sesine yakın olarak gırtlaktan çıkarılan kalın bir G sesini karşılar. İç Anadolu ve Doğu Anadolu ağızlarında yaygın olarak kullanılır. Azeri Türkçesinin resmi harflerinden birisidir. Örneğin: Qadın (Kadın) sözcüğünün okunuşu "Gadın" şeklindedir. Baştaki G sesi gırtlaktan ve kalın bir tonla söylenir. (Kimi lehçelerde ise ve bu sese oldukça yakın olan kalın gırtlaksı bir K sesi olarak okunur ve söylenir.)
  • <big>و</big>: Arapçada açık bir V harfidir. Klasik V sesinden kesinlikle farklıdır. V harfinde dudaklar birbirine değerken, bu seste (W harfinde) tıpkı U sesinde olduğu gibi dudakların birbirine değmesi söz konusu değildir. Batı dillerindeki w harfi yine bu sesi karşılar. Örneğin: Dawul (Davul), Hawlu (Havlu),Yawaş (Yavaş). Ancak Farsçada normal V harfi ile bu fark ortadan kalkmıştır.

Fars alfabesi ile yazılan diller

Ayrıca bakınız

Orijinal kaynak: fars alfabesi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Kategoriler