epirojenez ne demek?

Epirojenez, kıta veya kıta parçalarının geniş alanlı, yavaş ve dikey hareketidir. Bu hareketler, dağ oluşumu (orojenez) gibi tektonik olaylarla doğrudan ilişkili değildir. Epirojenez, yeryüzünün kabuğunda meydana gelen izostatik dengelenme, manto konveksiyonu veya buzullaşma gibi süreçlerden kaynaklanabilir.

Epirojenezin temel özellikleri şunlardır:

• Geniş Alanlı Hareketler: Epirojenez, dağ sıraları gibi sınırlı alanlar yerine kıtaların tamamını veya büyük bölümlerini etkiler.
• Yavaş Hareketler: Bu hareketler çok yavaş gerçekleşir, genellikle milyonlarca yıl sürer ve bu nedenle doğrudan gözlemlenmesi zordur.
• Dikey Hareketler: Epirojenez, yeryüzünün yükselmesi (yükselim) veya alçalması (çökme) şeklinde dikey hareketleri içerir.
• Tektonik Olmayan Nedenler: Epirojenez, doğrudan tektonik plaka hareketlerinden ziyade, manto dinamiği, buzullaşma sonrası yükselme (https://www.nedemek.page/kavramlar/buzullaşma%20sonrası%20yükselme) veya tortu yükü gibi faktörlerden kaynaklanır.
• İzostatik Denge: Epirojenezde önemli bir faktör, yeryüzü kabuğunun manto üzerinde yüzdüğü izostatik dengenin değişmesidir. Örneğin, bir kıta buzullarla kaplandığında kabuk çöker; buzullar eridiğinde ise kabuk yavaşça yükselir. Bu süreç (https://www.nedemek.page/kavramlar/izostatik%20denge) epirojenik hareketlere neden olur.

Epirojenezin etkileri arasında deniz seviyesindeki değişiklikler, nehir yataklarının değişimi ve geniş düzlüklerin oluşumu sayılabilir.