epigenome ne demek?
Epigenom
Epigenom, bir organizmanın genetik kodunun (DNA) kendisinde bir değişiklik olmaksızın gen ekspresyonunu değiştiren kimyasal bileşikler ve proteinlerden oluşan bir katmandır. Yani, genetik kod aynı kalırken, genlerin ne zaman, nerede ve ne kadar aktif olacağını kontrol eden mekanizmalardır.
Temel Kavramlar:
- Epigenetik Modifikasyonlar: DNA'ya veya histonlara eklenen kimyasal etiketlerdir. En yaygın olanları şunlardır:
- DNA Metilasyonu: Genellikle gen ifadesini baskılar. (DNA Metilasyonu)
- Histon Modifikasyonları: Histon proteinlerinin yapısını değiştirerek DNA'nın erişilebilirliğini ve dolayısıyla gen ifadesini etkiler. (Histon Modifikasyonları)
Epigenetiğin Önemi:
- Gelişim ve Farklılaşma: Hücrelerin farklılaşmasını ve özelleşmesini sağlar. Örneğin, bir hücrenin kas hücresi mi yoksa sinir hücresi mi olacağını belirler.
- Çevre Etkileri: Çevresel faktörler (beslenme, stres, toksinler) epigenomu etkileyebilir ve bu değişiklikler sonraki nesillere aktarılabilir.
- Hastalıklar: Kanser, diyabet, kalp hastalığı gibi birçok hastalığın gelişiminde rol oynar.
Araştırma Alanları:
- Epigenetik Terapiler: Epigenetik modifikasyonları hedef alarak hastalıkları tedavi etmeyi amaçlar.
- Epigenetik Miras: Epigenetik değişikliklerin nesilden nesile aktarılma mekanizmalarını araştırır.
- Epigenom Haritalama: Farklı hücre tiplerinde ve dokularda epigenetik modifikasyonların dağılımını belirlemeyi hedefler.