endotoksinler ne demek?

Endotoksinler Hakkında

Endotoksinler, gram-negatif bakterilerin hücre duvarlarının bir bileşeni olan lipopolisakkaritlerdir (LPS). Bakteri öldüğünde veya parçalandığında serbest kalırlar. Endotoksinler, memelilerde güçlü immün yanıtları tetikleyebilirler.

Yapısı

Lipopolisakkarit (LPS) üç ana bölümden oluşur:

• Lipid A: Endotoksinin toksik kısmıdır ve bağışıklık hücrelerini aktive eder.
• Çekirdek oligosakkarit: Lipid A'yı dış antijene bağlar.
• O-antijen (O-polisakkarit): Bakterinin serotipini belirleyen, tekrarlayan şeker birimlerinden oluşan polimerdir.

Etki Mekanizması

Endotoksinler, bağışıklık hücreleri (özellikle makrofajlar) üzerindeki TLR4 reseptörlerine bağlanarak immün yanıtı tetikler. Bu etkileşim, sitokinlerin (TNF-α, IL-1, IL-6 gibi) salınmasına yol açar.

Neden Olabileceği Durumlar

Endotoksinlerin neden olabileceği bazı durumlar şunlardır:

• Sepsis: Kontrolsüz inflamatuvar yanıt.
• Septik Şok: Sepsisin daha şiddetli bir formu, düşük tansiyon ve organ yetmezliği ile karakterizedir.
• Ateş
• Enflamasyon
• Pıhtılaşma bozuklukları

Tespiti

Endotoksinler, çeşitli laboratuvar testleriyle tespit edilebilir. En yaygın kullanılan testlerden biri Limulus Amebosit Lizat (LAL) testi'dir.

Kullanım Alanları

Küçük dozlarda endotoksinler, aşı adjuvanı olarak kullanılabilir ve bağışıklık yanıtını güçlendirebilirler.

Önemli Not: Endotoksinler, özellikle intravenöz sıvılar ve tıbbi cihazlar gibi farmasötik ürünlerde bulunmamalıdır. Bu nedenle, bu ürünlerin üretiminde sıkı endotoksin kontrolü gereklidir.