emprizm ne demek?

Emprizm (Deneycilik) Hakkında Bilgi

Emprizm veya deneycilik, bilginin temel kaynağının duyusal deneyimler ve gözlemler olduğunu savunan felsefi bir yaklaşımdır. Bu yaklaşıma göre, insanlar doğuştan gelen bilgilere sahip değildir; aksine, zihinleri boş bir levha (tabula rasa) gibidir ve tüm bilgiler deneyim yoluyla elde edilir.

Emprizm'in temel ilkeleri şunlardır:

  • Bilginin Kaynağı: Bilgi, duyular aracılığıyla elde edilen deneyimlerden türetilir. Akıl, duyusal verileri işleyerek bilgiye dönüştürür.
  • Doğuştan Gelen Fikirlerin Reddi: İnsanların doğuştan gelen bilgilere, fikirlere veya kavramlara sahip olduğu fikri reddedilir.
  • Gözlem ve Deney: Bilgi edinme sürecinde gözlem ve deney önemli rol oynar. Bilginin doğruluğu, deneyimle test edilerek belirlenir.
  • Tümevarım: Tekil deneyimlerden yola çıkarak genel ilkelere ulaşmayı amaçlayan tümevarım yöntemi sıklıkla kullanılır.

Emprizm'in Tarihsel Gelişimi:

Emprizm, Antik Yunan'a kadar uzanan bir geçmişe sahip olsa da, modern anlamda 17. ve 18. yüzyıllarda John Locke, George Berkeley ve David Hume gibi düşünürlerin çalışmalarıyla belirginleşmiştir. Bu düşünürler, bilginin kaynağı, doğası ve sınırları üzerine önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Emprizm'in Önemli Temsilcileri:

  • John Locke: Tabula rasa kavramıyla bilinir.
  • George Berkeley: "Var olmak, algılanmaktır" (esse est percipi) ilkesini savunmuştur.
  • David Hume: Nedensellik ve tümevarım gibi kavramları eleştirel bir şekilde incelemiştir.

Emprizm'in Etkileri:

Emprizm, bilimsel devrimde önemli bir rol oynamış ve modern bilimin temelini oluşturmuştur. Bilginin ampirik kanıtlara dayanması gerektiğini vurgulayarak bilimsel yöntemin gelişimine katkıda bulunmuştur. Ayrıca, psikoloji, sosyoloji ve eğitim gibi alanlarda da etkili olmuştur.

Emprizm'in Eleştirisi:

Emprizm, bilginin kaynağını sadece deneyime dayandırması nedeniyle eleştirilmiştir. Eleştirmenler, aklın ve rasyonel düşüncenin bilgi edinme sürecindeki rolünü göz ardı ettiği, metafizik ve etik gibi alanlarda yetersiz kaldığı ve deneyimin yorumlanmasında öznel faktörlerin etkili olabileceği gibi noktalara dikkat çekmektedirler.

Ek Bilgiler: