edilgen ne demek?

Edilgen (Pasif) Fiil

Edilgen fiil, öznenin eylemi yapmadığı, eylemden etkilendiği fiil çatısıdır. Yani, eylemi gerçekleştiren belli değildir veya önemli değildir. Cümlede eylemi gerçekleştiren genellikle belirtilmez.

Temel Özellikleri:

• Özne: Eylemden etkilenen nesne veya varlıktır.
• Eylem: Eylem özne tarafından yapılmaz, özne eylemden etkilenir.
• Ekler: Türkçede edilgenlik genellikle "-ıl, -il, -ul, -ül" veya "-n, -ın, -in, -un, -ün" ekleriyle sağlanır.
• Belgisizlik: Eylemi yapan kişi veya şey çoğu zaman belirsizdir veya belirtilmez.

Örnekler:

• Kitap okundu. (Kimin okuduğu belirsiz.)
• Ev boyandı. (Eylemi yapan kişi belirtilmemiş.)
• Yemekler yendi. (Kimlerin yediği önemli değil.)

Edilgen Fiil Oluşturma:

• "-ıl, -il, -ul, -ül" ekleri: Genellikle geçişli fiillere eklenir.

  • Yap-ıl-mak
  • Sev-il-mek
  • Bul-un-mak
  • Gör-ül-mek

• "-n, -ın, -in, -un, -ün" ekleri: Geçişsiz veya geçişli fiillere eklenebilir.

  • Kır-ıl-mak
  • Sevin-mek
  • Saklan-mak
  • Giy-in-mek

Edilgen ve Etken Karşılaştırması:

Özellik	Etken Fiil	Edilgen Fiil
Özne	Eylemi yapan kişi veya şeydir.	Eylemden etkilenen kişi veya şeydir.
Eylem	Özne tarafından yapılır.	Özne eylemden etkilenir.
Örnek	Çocuk topu attı.	Top atıldı.

Önemli Notlar:

• Her "-ıl, -il, -ul, -ül" veya "-n, -ın, -in, -un, -ün" eki alan fiil edilgen olmayabilir. Bazı fiillerde bu ekler dönüşlülük veya işteşlik anlamı katabilir.
• Edilgen fiillerde eylemi yapanı belirtmek gerekirse, "tarafından" edatı kullanılır: "Kitap öğrenci tarafından okundu."

İlgili Kavramlar:

• Etken Fiil
• Dönüşlü Fiil
• Geçişli Fiil
• Geçişsiz Fiil
• Fiil Çatısı