diyare ne demek?

Diyare, dışkının gevşek ve sulu olması ve sık sık bağırsak hareketlerinin olmasıyla karakterize bir durumdur. Normalde katı olan dışkı, diyarede sulu ve gevşek bir kıvamdadır ve günde üç kereden fazla olabilir. Diyare genellikle birkaç gün sürer ve kendiliğinden geçer, ancak bazen daha uzun sürebilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Diyare Çeşitleri:

Diyare, süresine ve nedenine göre sınıflandırılabilir:

• Akut diyare: Birkaç gün ile birkaç hafta arasında sürer. Genellikle viral, bakteriyel veya parazitik bir enfeksiyondan kaynaklanır. Gıda zehirlenmesi, seyahat diyaresi (turist diyaresi) ve bazı ilaçların yan etkileri de akut diyareye neden olabilir.

• Kronik diyare: Dört haftadan uzun sürer. Çeşitli altta yatan tıbbi durumların bir belirtisi olabilir, örneğin:

  • İnflamatuar bağırsak hastalıkları (özellikle Crohn hastalığı ve ülseratif kolit)
  • Gluten intoleransı (çölyak hastalığı)
  • Laktöz intoleransı
  • Mikroskobik kolit
  • İrritabl bağırsak sendromu (IBS)
  • Hipotiroidizm
  • Bazı kanserler
  • Bazı ilaçlar

Diyare Nedenleri:

Diyarenin birçok nedeni vardır, bunlar arasında:

• Viral enfeksiyonlar: Rotavirüs, norovirüs ve adenovirüs gibi virüsler yaygın diyare nedenleridir.
• Bakteriyel enfeksiyonlar: Salmonella, E. coli, Campylobacter ve Shigella gibi bakteriler gıda ve su yoluyla bulaşabilir.
• Parazitik enfeksiyonlar: Giardia, Cryptosporidium ve Entamoeba histolytica gibi parazitler kirli su veya gıda yoluyla bulaşabilir.
• Gıda intoleransları: Laktöz intoleransı, gluten intoleransı gibi.
• İlaçlar: Bazı antibiyotikler, antasitler ve diğer ilaçlar diyareye neden olabilir.
• Stres: Stres bağırsak hareketlerini etkileyebilir ve diyareye neden olabilir.
• Bağırsak hastalıkları: Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları.

Diyare Belirtileri:

Diyarenin belirtileri şunlardır:

• Sulu ve gevşek dışkı
• Sık bağırsak hareketleri
• Karın krampları
• Karın ağrısı
• Mide bulantısı
• Kusma
• Ateş (bazen)
• Dehidrasyon belirtileri (ağız kuruluğu, az idrar yapma, baş dönmesi)

Diyare Tedavisi:

Diyare tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır. Çoğu durumda, akut diyare kendiliğinden geçer. Tedavi genellikle destekleyici olup, dehidrasyonu önlemeye odaklanır:

• Sıvı tüketimi: Bol miktarda sıvı tüketmek çok önemlidir. Su, elektrolit içecekleri (oral rehidrasyon solüsyonları) ve şeffaf çorbalar idealdir.
• Dinlenme: Vücudun iyileşmesi için dinlenmek gereklidir.
• Diyet: Hafif ve sindirimi kolay gıdalar tüketmek önerilir. Süt ürünleri, yağlı yiyecekler ve baharatlı yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
• İlaçlar: Doktorunuz, semptomları hafifletmek için loperamid (örn. Imodium) veya bismut subsalisilat (örn. Pepto-Bismol) gibi ilaçlar önerebilir. Ancak bu ilaçları kullanmadan önce doktorunuza danışmanız önemlidir. Antibiyotikler sadece bakteriyel enfeksiyonlarda kullanılır ve doktor tarafından reçete edilmelidir.

Ne zaman doktora görünmeli?

Aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora başvurmanız gerekir:

• Diyare 3 günden fazla sürerse.
• Şiddetli karın ağrınız varsa.
• Ateşiniz varsa.
• Kanlı veya siyah dışkı yapıyorsanız.
• Şiddetli dehidrasyon belirtileri (ağız kuruluğu, az idrar yapma, baş dönmesi, çökme) varsa.
• Bebek veya küçük çocukta diyare varsa.
• Seyahat sonrası diyare yaşadıysanız ve kötüleşiyorsa.

Bu bilgiler sadece genel bilgi amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Diyare konusunda endişeleriniz varsa, bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir. Onlar size doğru teşhisi koyabilir ve uygun tedavi planını belirleyebilirler.