diyaliz ne demek?

Diyaliz, böbrek yetmezliği olan kişilerin kanlarını temizlemek için kullanılan bir tedavi yöntemidir. Böbrekler, vücuttaki atık ürünleri ve fazla sıvıyı filtreleyerek temizler. Böbrek yetmezliği durumunda, böbrekler bu görevi yeterince iyi yapamaz ve atık ürünler vücutta birikir. Bu durum, hayati tehlike oluşturabilir. Diyaliz, bu atık ürünlerin vücuttan uzaklaştırılmasına yardımcı olarak hayatı devam ettirmeyi sağlar.

Diyaliz iki ana yöntemle yapılır:

1. Hemodiyaliz:

• Nasıl çalışır: Bu yöntemde, kan vücuttan alınarak bir diyaliz makinesine gönderilir. Makinede, bir yarı geçirgen zar aracılığıyla kan, diyalizat adı verilen özel bir solüsyondan geçirilir. Bu zar, atık ürünleri ve fazla sıvıyı kana karışmadan diyalizata geçirirken, kan hücreleri ve proteinler gibi önemli bileşenlerin kan içinde kalmasını sağlar. Temizlenen kan daha sonra vücuda geri gönderilir.
• Frekans: Genellikle haftada 2-3 kez, her seans 3-4 saat sürer.
• Uygulama: Bir diyaliz merkezinde veya evde, özel bir makine kullanılarak yapılır. Hasta, koluna veya bacağında oluşturulmuş bir fistül (damar bağlantısı) veya kateter aracılığıyla makineye bağlanır.
• Avantajları: Daha yaygın, etkili ve birçok merkezde kolayca bulunabilir.
• Dezavantajları: Zaman alıcı, düzenli seanslar gerektirir, fistül veya kateterle ilgili komplikasyonlar yaşanabilir.

2. Peritoneal Diyaliz:

• Nasıl çalışır: Bu yöntemde, karın boşluğuna özel bir solüsyon (diyalizat) yerleştirilir. Karın zarının (periton) kan damarları, atık ürünleri ve fazla sıvıyı diyalizata geçirir. Bir süre sonra (genellikle birkaç saat), diyalizat boşaltılır ve temiz diyalizat ile değiştirilir.
• Frekans: Günlük veya gece uykusu sırasında yapılır.
• Uygulama: Evde yapılır. Karın duvarına yerleştirilen bir kateter aracılığıyla diyalizat takılır ve boşaltılır.
• Avantajları: Daha fazla esneklik sağlar, evde yapılabildiği için hastane ziyaretleri azalır.
• Dezavantajları: Enfeksiyon riski daha yüksek olabilir, düzenli olarak diyalizat değiştirilmesi gerekir, teknik öğrenim gerektirir.

Diyaliz Kimler İçin Gereklidir?

Böbrek yetmezliğinin son evresinde, böbrekler vücudun atık maddeleri yeterince filtreleyemediğinde diyaliz gerekli olur. Bu durumun nedenleri arasında diyabet, yüksek tansiyon, böbrek hastalığı ve diğer bazı sağlık sorunları yer alabilir.

Diyaliz'in Riskleri ve Yan Etkileri:

Diyaliz yaşamı kurtaran bir tedavi olsa da, bazı riskleri ve yan etkileri vardır:

• Enfeksiyon: Fistül veya kateter enfeksiyonları
• Düşük tansiyon: Diyaliz sırasında veya sonrasında
• Mide bulantısı ve kusma
• Kas krampları
• Kaşıntı
• Kemik hastalıkları
• Anemi

Diyaliz, böbrek yetmezliği olan kişiler için yaşam kalitesini iyileştiren ve hayatta kalmayı sağlayan önemli bir tedavi yöntemidir. Ancak, tedavi planı ve olası riskler hakkında doktorunuzla ayrıntılı bir şekilde konuşmanız önemlidir. Diyaliz türünün seçimi, hastanın genel sağlık durumu, yaşam tarzı ve diğer faktörlere bağlı olarak doktor tarafından belirlenir.