diyajenez ne demek?

Diyajenez

Diyajenez, tortul kayaçların oluşumu sürecinde, sedimantasyon sonrasında gerçekleşen fiziksel, kimyasal ve biyolojik değişikliklerin tümüdür. Başka bir deyişle, gevşek bir tortunun sertleşerek kayaç haline gelmesi sürecidir. Bu süreç, yüksek sıcaklık ve basınç altında gerçekleşen metamorfizma ile sedimantasyon arasındaki sınırda yer alır.

Diyajenezin temel süreçleri:

• Sıkışma (Kompaksiyon): Üst üste biriken tortuların ağırlığı nedeniyle taneler arasındaki boşlukların azalması ve suyun dışarı atılmasıdır.
• Sementasyon (Çimentolanma): Taneler arasındaki boşluklara çökelen mineraller (örneğin, kalsit, kuvars, demir oksitler) ile tanelerin birbirine bağlanmasıdır.
• Çözünme: Bazı minerallerin diyajenez sırasında çözünerek ortadan kalkmasıdır.
• Yer Değiştirme (Replacement): Bir mineralin çözünmesiyle oluşan boşluğa başka bir mineralin çökmesiyle gerçekleşir.
• Oluşum (Neomorphism): Bir mineralin kristal yapısının değişerek başka bir mineral oluşturmasıdır (örneğin, **aragonit**ten **kalsit**e dönüşüm).
• Otijenik Mineral Oluşumu: Tortu içerisinde, doğrudan kimyasal çökelme yoluyla yeni minerallerin oluşmasıdır.

Diyajenez, tortul kayaçların özelliklerini (gözeneklilik, geçirgenlik, dayanıklılık vb.) önemli ölçüde etkiler ve bu nedenle petrol ve doğal gaz rezervuar kayaçlarının oluşumu açısından büyük önem taşır. Diyajenezin derinliği, sıcaklığı, basıncı, por sıvılarının kimyası ve organik madde içeriği gibi faktörler, diyajenez süreçlerini ve sonuçlarını etkiler.

Kategoriler