caiz ne demek?

"Caiz" kelimesi Arapça kökenli olup, "mübah", "helal", "izin verilen" anlamlarına gelir. İslam hukukunda, bir şeyin yapılıp yapılmamasının dini açıdan değerlendirilmesinde kullanılır. Bir fiilin caiz olması, o fiilin İslam dininin kurallarına göre yasaklanmadığı, dolayısıyla yapılabileceği anlamına gelir. Caiz olan fiiller, farz (yapılması zorunlu olan), vacip (yapılması tavsiye edilen), sünnet (Peygamber'in yaptığı ve tavsiye ettiği) gibi emir niteliğindeki fiillerden farklıdır; bunlar yapılması teşvik edilen veya tercih edilen fiiller değildir, ancak yasak da değildir.

Caiz kavramı, haram (yasak), mekruh (sevimsiz, hoş olmayan), mubah (serbest) gibi diğer İslam hukuku terimleriyle birlikte kullanılır. Bir fiilin caiz olup olmadığı, Kur'an-ı Kerim, Sünnet (Peygamberin söz ve uygulamaları), icma (İslam alimlerinin ortak görüşü) ve kıyas (akıl yürütme) gibi İslam hukuku kaynaklarına göre belirlenir.

Caiz olan bir şeyin her zaman yapılması gerektiği anlamına gelmez. Kişinin kendi vicdanı, ahlakı ve sosyal sorumlulukları da göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, kumar oynamak caiz değildir, alkol içmek de caiz değildir; bu gibi konularda caizlikten bahsetmek mümkün değildir. Ancak, bazı konularda farklı görüşler olabilir ve caizlik farklı alimler tarafından farklı yorumlanabilir.

Özetle, "caiz" kelimesi, İslam hukukunda bir fiilin dini açıdan izin verilen olması anlamına gelir, ancak bu izin, bir zorunluluk veya tavsiye anlamına gelmez. Her durumun kendi özel koşulları dikkate alınarak değerlendirilmesi gerekir.