budizm ne demek?

Budizm, yaklaşık 2500 yıl önce Hindistan'da Siddhartha Gautama (daha çok Buda olarak bilinir) tarafından ortaya konmuş köklü bir din ve felsefedir. Dünyanın en büyük dinlerinden biridir ve çeşitli okullar ve gelenekler içerir. Ortak bir temeli paylaşsalar da, bu okullar arasında önemli farklılıklar vardır.

Budizmin Temel İlkeleri:

• Dört Asil Gerçek: Budizmin temelini oluşturur.

  • Dukkha (Acı): Yaşam, doğal olarak acı vericidir. Bu, fiziksel acı, ruhsal acı ve varoluşun geçici doğasıyla ilgilidir.
  • Samudaya (Acının Kökeni): Acının kökeni, öznel benlik (atta) ve arzu (tanha) kavramlarından kaynaklanır.
  • Nirodha (Acının Sona Erişi): Acıya son verilebilir.
  • Magga (Acıya Son Vermenin Yolu): Acıya son veren yol, Asil Sekizli Yol'dur.

• Asil Sekizli Yol: Acıdan kurtulmak için izlenmesi gereken sekiz unsurdan oluşan bir yoldur:

  • Doğru Görü: Gerçeği anlamak.
  • Doğru Niyet: Şefkat, merhamet ve bilgelik gibi olumlu niyetler geliştirmek.
  • Doğru Söz: Yalan söylememek, dedikodu yapmamak, kaba konuşmamak.
  • Doğru Eylem: Öldürmemek, çalmamak, zina etmemek.
  • Doğru Yaşam: Doğru bir şekilde geçim sağlamak (örneğin, başkalarına zarar vermeden).
  • Doğru Çaba: Olumsuz eğilimleri terk etmek ve olumlu eğilimleri geliştirmek için çabalamak.
  • Doğru Dikkat: Zihni sakinleştirmek ve mevcut ana odaklanmak.
  • Doğru Konsantrasyon: Meditasyon yoluyla zihni eğitmek ve derin bir konsantrasyon elde etmek.

• Karma ve Reenkarnasyon: Eylemlerimizin sonuçları (karma) gelecekteki yaşamlarımızı (reenkarnasyon) etkiler. İyi eylemler olumlu sonuçlar, kötü eylemler olumsuz sonuçlar doğurur. Bu döngüden kurtulmak, Budizmin temel hedeflerinden biridir.

• Nirvana: Acı ve yeniden doğuş döngüsünden (samsara) kurtuluş. Mutlak barış ve aydınlanma durumu.

Budizmin Başlıca Kolları:

• Theravada Budizmi: "Büyüklerin Öğretisi" anlamına gelir ve Budizmin en eski okuludur. Hindistan'da ortaya çıktıktan sonra Güneydoğu Asya'ya yayıldı. Kişisel meditasyon ve kendini geliştirmeye odaklanır.

• Mahayana Budizmi: "Büyük Araç" anlamına gelir ve daha sonra ortaya çıkmıştır. Doğu Asya'da (Çin, Japonya, Kore, Vietnam) yaygın olan bu kol, tüm varlıkların aydınlanmasına odaklanır. Bodhisattva kavramı (kendini aydınlanmaya ulaşmak yerine başkalarına yardım etmeye adayan varlık) önemli bir rol oynar.

• Vajrayana Budizmi: "Elmas Araç" anlamına gelir ve genellikle Tibet Budizmi olarak bilinir. Mahayana Budizmine dayalı olup, mantrik uygulamalar, tantralar ve özel ritüeller içerir.

Budizm'in Etkileri:

Budizm, sadece bir din değil, aynı zamanda sanat, felsefe, etik ve kültür üzerinde büyük bir etkiye sahip bir yaşam biçimidir. Meditasyon, etik kurallar ve sosyal adalet gibi birçok öğretisi günümüz dünyasında da alaka korumaktadır.

Bu kısa özet, Budizmin karmaşık ve çok yönlü yapısının sadece küçük bir kısmını ele almaktadır. Daha derinlemesine bilgi için, konu hakkında yazılmış kitapları ve akademik kaynakları incelemeniz önerilir.