atelektazi ne demek?

Atelektazi Nedir?

Atelektazi, akciğerin bir kısmının veya tamamının söndüğü, hava içermediği ve dolayısıyla işlevini yerine getiremediği bir durumdur. Bu durum, alveollerin (hava keseciklerinin) çökmesi veya hava yollarının tıkanması sonucu meydana gelebilir.

Atelektazinin Nedenleri

Atelektaziye yol açan birçok faktör bulunmaktadır:

• Tıkanma (Obstrüktif Atelektazi): Hava yollarını tıkayan mukus tıkaçları, tümörler veya yabancı cisimler atelektaziye neden olabilir. Özellikle ameliyat sonrası dönemde, öksürme ve derin nefes alma yeteneğinin azalması nedeniyle mukus birikimi sık görülür.
• Tıkanma Dışı (Non-Obstrüktif Atelektazi): Bu tür atelektazi, akciğer dokusuna baskı yapan veya yüzey gerilimini azaltan durumlardan kaynaklanabilir. Nedenler şunlardır:
  • Yetersiz Yüzey Gerilimi: Sürfaktan eksikliği alveollerin çökmesine neden olabilir. Özellikle prematüre bebeklerde bu durum sık görülür.
  • Akciğer Kompresyonu: Plevral efüzyon (akciğer zarları arasında sıvı birikmesi), pnömotoraks (akciğer zarları arasında hava birikmesi) veya karın içi basıncın artması akciğere baskı yaparak atelektaziye yol açabilir.
  • Yara Dokusu (Sikatrisyel Atelektazi): Akciğerdeki yara dokusu veya fibrozis, akciğerin genişlemesini engelleyebilir.
  • Yapışma (Adezyon Atelektazisi): Akciğerlerdeki alveollerin birbirine yapışması sonucu oluşur.

Atelektazinin Belirtileri

Atelektazinin belirtileri, etkilenen akciğer alanının büyüklüğüne ve altta yatan nedene bağlı olarak değişebilir. Bazı kişilerde hiçbir belirti görülmezken, diğerlerinde şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Nefes darlığı (Dispne)
• Hızlı ve sığ solunum
• Öksürük
• Göğüs ağrısı
• Hırıltılı solunum
• Siyanoz (ciltte veya dudaklarda mavimsi renk değişikliği)

Atelektazinin Tanısı

Atelektazi tanısı genellikle fizik muayene ve görüntüleme yöntemleriyle konulur. Kullanılan yöntemler şunlardır:

• Fizik Muayene: Doktor, solunum seslerini dinleyerek atelektaziye işaret eden anormal sesleri tespit edebilir.
• Göğüs Röntgeni: Akciğerin görüntüsünü alarak atelektazi alanını belirlemeye yardımcı olur.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT): Daha detaylı bir görüntüleme sağlayarak atelektazinin nedenini ve yaygınlığını değerlendirmede kullanılır.
• Bronkoskopi: Hava yollarının içine ince, esnek bir tüp (bronkoskop) yerleştirilerek doğrudan görüntüleme yapılır ve tıkanıklıkların veya diğer sorunların belirlenmesine yardımcı olur.

Atelektazinin Tedavisi

Atelektazi tedavisi, altta yatan nedene ve atelektazinin şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• Fizyoterapi: Derin nefes egzersizleri, öksürme teknikleri ve postüral drenaj gibi yöntemlerle akciğerlerin açılmasına yardımcı olunur.
• Bronkoskopi: Hava yollarındaki tıkanıklıkları gidermek için bronkoskop kullanılabilir.
• Pozitif Basınçlı Ventilasyon: CPAP veya BiPAP gibi cihazlarla akciğerlere pozitif basınç uygulanarak alveollerin açık kalması sağlanır.
• Sürfaktan Tedavisi: Sürfaktan eksikliği olan prematüre bebeklerde yapay sürfaktan verilerek alveollerin çökmesi önlenir.
• Cerrahi: Nadiren, tümör veya diğer tıkanıklıkların cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir.

Not: Bu bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve bir doktor tavsiyesi yerine geçmez. Herhangi bir sağlık sorununuzda mutlaka bir uzmana danışınız.