ateroskleroz ne demek?

Ateroskleroz (Damar Sertliği)

Ateroskleroz, atardamarların iç yüzeyinde plak adı verilen yağ, kolesterol, kalsiyum ve diğer maddelerin birikmesi sonucu oluşan kronik bir hastalıktır. Bu plaklar, damarların daralmasına ve sertleşmesine neden olarak kan akışını kısıtlar. Bu durum, organlara ve dokulara yeterli oksijen ve besin ulaşmasını engeller ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Nedenleri ve Risk Faktörleri:

• Yüksek Kolesterol: Özellikle LDL (kötü) kolesterol yüksekliği.
• Yüksek Tansiyon: Atardamarlara zarar vererek plak oluşumunu hızlandırır.
• Sigara Kullanımı: Damar iç yüzeyini tahrip eder ve plak oluşumunu teşvik eder.
• Diyabet: Yüksek kan şekeri seviyeleri damarlara zarar verir.
• Obezite: Yüksek kolesterol ve yüksek tansiyon riskini artırır.
• Aile Öyküsü: Ailede ateroskleroz öyküsü bulunan kişilerde risk daha yüksektir.
• İleri Yaş: Yaş ilerledikçe risk artar.
• İnflamasyon: Kronik inflamasyon, plak oluşumunu tetikleyebilir.
• Hareketsiz Yaşam Tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği, risk faktörlerini artırır.

Belirtileri:

Ateroskleroz genellikle erken evrelerde belirti vermez. Belirtiler, damarlar önemli ölçüde daraldığında veya tıkandığında ortaya çıkar. Belirtiler, etkilenen damarlara ve organlara bağlı olarak değişir:

• Koroner Arter Hastalığı: Göğüs ağrısı (anjina), nefes darlığı, kalp krizi.
• Karotis Arter Hastalığı: İnme (felç) veya geçici iskemik atak (TIA).
• Periferik Arter Hastalığı: Bacaklarda ağrı, uyuşma, soğukluk, yara iyileşmesinde gecikme.
• Böbrek Arter Hastalığı: Yüksek tansiyon, böbrek yetmezliği.

Teşhis:

• Fiziksel Muayene ve Tıbbi Öykü
• Kan Testleri: Kolesterol seviyeleri, kan şekeri, böbrek fonksiyonları değerlendirilir.
• EKG (Elektrokardiyografi): Kalp aktivitesini değerlendirir.
• Efor Testi: Kalbin stres altında nasıl çalıştığını değerlendirir.
• Anjiyografi: Damarları görüntülemek için kullanılan bir yöntemdir.
• Ultrason: Damar duvarlarının kalınlığını ve plak varlığını değerlendirir.
• BT Anjiyografi veya MR Anjiyografi: Damarları detaylı olarak görüntülemek için kullanılan yöntemlerdir.

Tedavi:

Ateroskleroz tedavisi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı, belirtileri hafifletmeyi ve komplikasyonları önlemeyi amaçlar. Tedavi yöntemleri şunlardır:

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, sigarayı bırakma, kilo verme.
• İlaç Tedavisi:
  • Statinler: Kolesterolü düşürmeye yardımcı olur.
  • Antihipertansif ilaçlar: Yüksek tansiyonu kontrol altına alır.
  • Antiplatelet ilaçlar (aspirin, klopidogrel): Kan pıhtılaşmasını önler.
• Cerrahi veya Girişimsel Prosedürler:
  • Anjiyoplasti ve Stent: Daralmış veya tıkanmış damarları açmak için kullanılır.
  • Bypass Cerrahisi: Tıkanmış damarın etrafından kan akışını sağlamak için yeni bir damar oluşturulur.
  • Endarterektomi: Plakların cerrahi olarak çıkarılması.

Önleme:

Ateroskleroz riskini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Sağlıklı Beslenme: Düşük doymuş yağ, trans yağ ve kolesterol içeren bir diyet uygulayın.
• Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta şiddette veya 75 dakika yüksek şiddette egzersiz yapın.
• Sigarayı Bırakın: Sigara içmek damarlara zarar verir.
• Kilonuzu Kontrol Edin: Sağlıklı bir kiloyu koruyun.
• Kan Basıncınızı ve Kolesterol Seviyenizi Kontrol Edin: Düzenli olarak doktorunuza danışın ve gerekli tedavileri alın.
• Diyabetinizi Yönetin: Kan şekeri seviyenizi kontrol altında tutun.