astenosfer ne demek?
Astenosfer Hakkında Bilgi
Astenosfer, Dünya'nın iç yapısında, litosferin altında yer alan, yüksek sıcaklık ve basınç altında kısmen erimiş halde bulunan, plastik davranış gösteren katmanıdır. Yaklaşık olarak 100 km ile 700 km derinlikler arasında bulunur.
Temel Özellikleri:
- Kısmi Erime: Astenosferin en belirgin özelliği, içeriğinin küçük bir kısmının (genellikle %1-10) erimiş halde olmasıdır. Bu durum, katmanın daha yumuşak ve kolay deforme olabilir hale gelmesini sağlar.
- Plastik Davranış: Yüksek sıcaklık ve basınç nedeniyle astenosfer, katı olmasına rağmen uzun zaman dilimlerinde akışkan gibi davranır. Bu özellik, levha hareketleri'nin gerçekleşmesini mümkün kılar.
- Düşük Hızlı Bölge: Sismik dalgaların hızı astenosferde belirgin şekilde düşer. Bu durum, katmanın kısmi erimeye sahip olmasından kaynaklanır. Sismik dalga hızındaki bu düşüş, astenosferin varlığının ve özelliklerinin belirlenmesinde önemli bir rol oynar.
- Isı Transferi: Astenosfer, mantodaki ısıyı konveksiyon yoluyla yüzeye taşır. Bu konveksiyon akımları, levha tektoniği ve volkanizma gibi süreçleri etkiler.
- Litosfer ile İlişkisi: Litosfer, astenosfer üzerinde yüzer ve hareket eder. Astenosferin plastik davranışı, litosferin hareket etmesine ve kıtaların kaymasına olanak tanır. Bu ilişki, levha tektoniği teorisi'nin temelini oluşturur.
Önemi:
Astenosfer, Dünya'nın jeolojik süreçleri için kritik bir rol oynar. Levha hareketleri, depremler, volkanik aktiviteler ve kıtaların oluşumu gibi olaylar astenosferin özellikleri ve davranışları ile doğrudan ilişkilidir.