ahidname ne demek?

Ahidnâme

Ahidnâme, İslam hukukunda Müslüman bir devletin gayrimüslim tebaasına (zımmi) verilen, onların can, mal, din ve vicdan özgürlüklerini güvence altına alan bir çeşit sözleşme veya berat olarak tanımlanır. Bu belge, gayrimüslimlerin devlete ödemekle yükümlü oldukları cizye karşılığında devletin onları koruma sorumluluğunu üstlendiğini gösterir.

Ahidnâmeler genellikle şu konuları kapsar:

• Zımmilerin hakları ve yükümlülükleri: Zimmî statüsündeki kişilerin sahip olduğu haklar (ibadethane özgürlüğü, mülkiyet hakkı vb.) ve devlete karşı yükümlülükleri (cizye ödeme, İslam hukukuna saygı gösterme vb.) belirtilir.
• Cizye: Cizye, gayrimüslimlerin askeri hizmetten muafiyetleri karşılığında ödedikleri vergidir. Ahidnâmelerde cizye miktarı ve ödeme koşulları belirlenir.
• İbadethaneler: Gayrimüslimlerin mevcut ibadethanelerini koruma ve yeni ibadethane inşa etme koşulları ahidnâmelerde yer alabilir. Genellikle yeni ibadethane inşası belirli koşullara bağlanmıştır.
• Hukuki statü: Gayrimüslimlerin hukuki statüsü, özellikle kendi aralarındaki davalarda kendi hukuklarının uygulanıp uygulanmayacağı gibi konular ahidnâmelerde düzenlenir.
• Güvenlik: Devletin, ahidnâme ile gayrimüslim tebaasının can ve mal güvenliğini sağlama yükümlülüğü vurgulanır.

Ahidnâmeler, İslam devletlerinde farklı dönemlerde ve farklı coğrafyalarda uygulanmıştır. Bu belgeler, gayrimüslimlerin İslam toplumlarındaki statüsünü ve haklarını anlamak için önemli bir kaynaktır. Osmanlı İmparatorluğu'nda da ahidnâmeler, gayrimüslim cemaatlerin haklarını düzenlemede önemli bir rol oynamıştır.