abitur ne demek?

Abitur (kısaca Abi), Alman ortaöğretim sisteminde eyalete göre 12 veya 13 yıl eğitim ve son sınıfta yapılan beş ayrı merkezi sınav sonrasında ulaşılabilen en yüksek lise diplomasıdır. Almanya'da yüksekokul veya üniversite eğitimini mümkün kılan bu diploma, Avrupa Birliği'ndeki başka ülkelerde de (İngiltere, Avusturya, İsviçre vb.) tanınmış, üniversite eğitimi için yerel diplomalara (Matura, A-level, IB vb.) denk tutulmuştur. Kelime anlamı olarak başarılı öğrenim dışında, yetişkinlik anlamına da gelmektedir.

Abitur diplomasına sahip öğrenciler, tabi oldukları uyruğa bakılmaksızın, Avrupa Birliği vatandaşı öğrencilerle aynı haklara sahip olur (EU-Bildungsinländer). Bu bağlamda henüz tam üye sıfatını alamamış Türkiye sınırlarında doğup, sadece bu uyruğa sahip öğrenciler, Avrupa'daki eğitimleri süresince herhangi bir zorlukla karşılaşmamaktadır. Abitur'un Avrupa'daki bu geniş çaplı avantajlarının yanında ABD'deki birçok üniversite de başvuru aşamasında Abitur'u bir artı puan olarak değerlendirmekte, Abitur derslerinin notlarına göre kredi muafiyeti de vermektedir.¹²³ Türkiye'deki çeşitli vakıf üniversiteleri de son yıllarda benzer bir tavır içine girmiştir (ek burs, kredi muafiyeti, hazırlık atlama vb.).

Çeşitleri

Abitur aslen ikiye ayrılmaktadır: Bağımsız Abitur (allgemeine Hochschulreife) ve Bağımlı Abitur (fachgebundene Hochschulreife). Türkiye'de, seçmeli olarak sadece İstanbul Özel Alman Lisesi'nde ve İstanbul Erkek Lisesi'nde verilmekte olan Abitur diplomaları bağımsızdır. Almanya'da ise öğrenciler, Bağımlı diploma sayesinde istedikleri derste (Beden Eğitimi, Müzik, Tarih, Resim vb.) uzmanlaşarak, Abiturlarını bu derse bağımlı alabilirler.

Sınav

Bağımsız Abitur diplomasına hak kazanmak için bir dizi yazılı ve sözlü sınavları başarılı bir şekilde geçmek gerekmektedir. Türkiye'de zorunlu Almanca, İngilizce ve matematik temel derslerinin dışında; fizik, kimya, biyoloji derslerinden seçilecek iki dersten yazılı sınavlar yapılmaktadır. Bu seçimin dışında kalan ders sözlü sınavlardan ilkidir. Diğer sözlü sınav ise, Abitur yazılı sonuçlarında önceki yıllara göre en büyük değişme (artış veya azalış) görülen derse göre belirlenir. Bu sistem okuldan okula değişmekle beraber genelde bu şekilde işler.

Türkiye'de yazılı sınavlar Şubat ayı dolaylarında olmakla beraber, sözlü sınavların gerçekleşmesi ise, Mayıs ayını bulmaktadır.

Yazılı sınavların süreleri birbirinden farklı olmakla beraber, dört ila altı saat arasında değişmektedir. Sözlü sınavlar ise, belirli bir ön hazırlık süresiyle başlar (20 dakika civarı).

Almanya'da eyaletler kendi yöresinin kültürel değerleri ışığında Abitur sınavlarını hazırlamaktadır. Almanya'nın 16 eyaletinden dokuzu Abitur merkezi olarak tanımlanmıştır. Türkiye'deki Abitur sınavları, Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti'nin hazırladığı çerçevede gerçekleşmektedir. Bu sebeple okutulan ders kitapları da, bu eyaletin Eğitim Bakanlığınca onaylıdır.

Değerlendirme ve notlar

İlk olarak kendi ders öğretmeni tarafından değerlendirilen Abitur yazılı sınavları, ikinci bir defa okuldaki aynı branştan başka bir öğretmen tarafından değerlendirilir. Bu sınav kâğıtlarından bazıları Almanya'ya gönderilerek bir kez de oradaki heyet tarafından değerlendirilir. Yerine göre üç kez titizce değerlendirilen kâğıtlara son notları verilir. Sözlü sınavlarda ise, kendi öğretmeni dışında okuldan başka bir öğretmen ve bir de okul dışından görevlendirilmiş başka bir heyet görevlisi, yapılan sözlü sınav akabinde öğrenciye notunu verirler.

Alman not sistemine göre verilen Abitur notu, bir ile altı arasında değişmektedir. En başarılı not 1,0 sayılırken; 4,0 üzeri (4,0 hariç) alan öğrenciler, Abitur diplomasını almaya hak kazanamazlar. 1,0 ile 2,0 arasındaki Abiturlar çok yüksek bir başarıyı gösterir.