mayoz ne demek?

Mayoz

Mayoz, eşeyli üreyen canlılarda görülen, kromozom sayısını yarıya indiren ve genetik çeşitliliği artıran özel bir hücre bölünmesi türüdür. Temel amacı, gamet (üreme hücresi) adı verilen hücreleri oluşturmaktır.

Aşamaları:

Mayoz, Mayoz I ve Mayoz II olmak üzere iki ana evrede gerçekleşir. Her iki evre de Profaz, Metafaz, Anafaz ve Telofaz alt evrelerine ayrılır.

• Mayoz I:

  • Profaz I: Kromatin iplikleri yoğunlaşarak kromozomları oluşturur. Homolog kromozomlar yan yana gelerek sinapsis yapar ve krossing over (parça değişimi) gerçekleşebilir.
    • Krossing Over
  • Metafaz I: Homolog kromozom çiftleri hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) dizilir.
  • Anafaz I: Homolog kromozomlar birbirinden ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına doğru çekilir. Kardeş kromatitler ayrılmaz.
  • Telofaz I: Kromozomlar kutuplara ulaşır, çekirdek zarı yeniden oluşur ve sitokinez (sitoplazma bölünmesi) gerçekleşir. Sonuçta, her biri haploit (n) kromozom sayısına sahip iki hücre oluşur.

• Mayoz II: Mitoza benzer bir süreçtir.

  • Profaz II: Kromozomlar yeniden yoğunlaşır.
  • Metafaz II: Kardeş kromatitler hücrenin ortasında dizilir.
  • Anafaz II: Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına doğru çekilir.
  • Telofaz II: Kromatitler (artık kromozom olarak adlandırılır) kutuplara ulaşır, çekirdek zarı yeniden oluşur ve sitokinez gerçekleşir. Sonuçta, her biri haploit (n) kromozom sayısına sahip dört hücre oluşur.

Önemi:

• Kromozom Sayısının Sabit Kalması: Mayoz, her nesilde kromozom sayısının aynı kalmasını sağlar. Döllenme sırasında iki gametin birleşmesiyle oluşan zigot, anne ve babadan gelen kromozomların toplamına sahiptir (diploit, 2n).
• Genetik Çeşitlilik: Mayoz, genetik çeşitliliği artıran iki önemli mekanizmaya sahiptir:
  • Krossing Over: Homolog kromozomlar arasında parça değişimi, genetik materyalin yeniden kombinasyonuna yol açar.
  • Rastgele Ayrılma (Bağımsız Çeşitlenme): Homolog kromozomların ve kardeş kromatitlerin ayrılması rastgeledir, bu da farklı gen kombinasyonlarına sahip gametlerin oluşmasını sağlar.

Sonuç:

Mayoz, eşeyli üreme için temel bir süreçtir. Kromozom sayısını yarıya indirerek ve genetik çeşitliliği artırarak, türlerin evrimine ve adaptasyonuna katkıda bulunur.

• Homolog Kromozom
• Kardeş Kromatit
• Haploit
• Diploit
• Gamet
• Zigot