asetilkolin ne demek?
Asetilkolin (ACh) Hakkında Bilgiler
Asetilkolin (ACh), hem periferal sinir sisteminde (PSS) hem de merkezi sinir sisteminde (MSS) bulunan önemli bir nörotransmitter'dir. Sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlayan kimyasal bir haberci moleküldür.
Görevleri ve Etkileri
- Kas Kasılması: Asetilkolin, motor nöronlar tarafından salgılanarak iskelet kaslarının kasılmasını tetikler. Nöromusküler%20Kavşak adı verilen bölgede asetilkolin reseptörlerine bağlanarak kas liflerinde aksiyon potansiyeli oluşturur ve kas kasılmasını başlatır.
- Otonom Sinir Sistemi: Asetilkolin, otonom sinir sisteminin parasempatik bölümünde önemli rol oynar. Kalp atış hızını yavaşlatır, sindirim sistemini uyarır, tükürük salgısını artırır ve diğer "dinlen ve sindir" fonksiyonlarını destekler.
- Merkezi Sinir Sistemi: Beyinde, asetilkolin öğrenme, hafıza ve dikkat gibi bilişsel fonksiyonlarda rol oynar. Özellikle hipokampus ve korteks bölgelerinde yoğun olarak bulunur ve hafıza oluşumunda önemli bir rol oynar.
- Uyanıklık ve Dikkat: Asetilkolin, uyanıklık, dikkat ve REM uykusu döngülerinin düzenlenmesinde de rol oynar.
Sentezi ve Yıkımı
Asetilkolin, kolin ve asetil%20KoA adlı iki molekülün kolin asetiltransferaz (ChAT) enzimi tarafından birleştirilmesiyle sentezlenir. Etkisini tamamladıktan sonra, asetilkolinesteraz (AChE) enzimi tarafından hızla yıkılır ve kolin ile asetik asit'e parçalanır. Bu parçalanma, sinaptik boşlukta asetilkolin birikimini önler ve sinirsel iletimin hassas bir şekilde kontrol edilmesini sağlar.
Asetilkolin ile İlişkili Hastalıklar
- Alzheimer Hastalığı: Alzheimer hastalığında, asetilkolin üreten nöronların dejenerasyonu (hücre ölümü) görülür. Bu durum, asetilkolin seviyelerinin düşmesine ve hafıza ile öğrenme sorunlarına yol açar.
- Myasthenia Gravis: Bu otoimmün hastalıkta, vücut kendi asetilkolin reseptörlerine karşı antikorlar üretir. Bu antikorlar reseptörlere bağlanarak asetilkolinin etkisini engeller ve kas güçsüzlüğüne neden olur.
- Sinir Gazları ve Böcek İlaçları: Bazı sinir gazları ve böcek ilaçları, asetilkolinesteraz enzimini inhibe ederek asetilkolin birikimine neden olur. Bu durum, kas spazmlarına, felce ve ölüme yol açabilir.