antiseptik ne demek?

Antiseptik Nedir?

Antiseptikler, canlı dokular üzerindeki mikroorganizmaların büyümesini engelleyen veya öldüren kimyasal maddelerdir. Dezenfektanlardan farklı olarak, antiseptikler cilt, mukoza zarları ve yaralar gibi canlı dokular üzerinde güvenle kullanılabilirler. Bu özellikleri sayesinde, enfeksiyon riskini azaltmak veya enfeksiyonları tedavi etmek amacıyla yaygın olarak kullanılırlar.

Antiseptiklerin Kullanım Alanları:

• Cilt Temizliği: Cerrahi müdahaleler öncesinde, enjeksiyonlardan önce veya günlük cilt temizliğinde kullanılırlar.
• Yara Bakımı: Küçük kesikler, sıyrıklar ve yanıklar gibi yaraların temizlenmesinde ve enfeksiyon kapmasını önlemede kullanılırlar.
• El Hijyeni: Özellikle sağlık çalışanları ve toplu taşıma kullananlar gibi enfeksiyon riski yüksek olan kişiler tarafından el hijyenini sağlamak amacıyla kullanılırlar.
• Ağız ve Boğaz Bakımı: Bazı antiseptikler, ağız gargaraları veya pastiller şeklinde ağız ve boğaz enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılır.

Antiseptiklerin Etki Mekanizması:

Antiseptikler, mikroorganizmaların hücre duvarlarını veya zarlarını tahrip ederek, proteinlerini denatüre ederek veya metabolik süreçlerini bozarak etki gösterirler. Farklı antiseptiklerin etki mekanizmaları farklılık gösterebilir.

Önemli Antiseptik Türleri:

• Alkoller: Etanol ve izopropil alkol gibi alkoller, protein denatürasyonu yoluyla etki gösterirler. Genellikle cilt temizliği ve el hijyeninde kullanılırlar.
• İyot ve İyodoforlar: İyot, mikroorganizmaların proteinlerini ve nükleik asitlerini oksitleyerek etki gösterir. İyodoforlar (örneğin Povidon iyot), iyodun daha az tahriş edici ve daha stabil formlarıdır.
• Klorheksidin: Hücre zarlarını tahrip ederek etki gösterir. Genellikle cerrahi cilt temizliği, el hijyeni ve ağız gargaralarında kullanılır.
• Hidrojen Peroksit: Oksitleyici etkisiyle mikroorganizmaları öldürür. Genellikle yara temizliğinde kullanılır.
• Triklosan: Bakteri hücrelerinin yağ asidi sentezini engelleyerek etki gösterir. Daha çok sabun ve diğer kişisel bakım ürünlerinde kullanılır.

Uyarılar:

Antiseptiklerin kullanımı sırasında, ürünün etiketindeki talimatlara dikkat edilmelidir. Bazı antiseptikler alerjik reaksiyonlara veya cilt tahrişine neden olabilir. Ayrıca, antiseptiklerin yutulması veya göze teması durumunda derhal tıbbi yardım alınmalıdır.