zodyak ne demek?

[küçükresim|Dünya'nın Güneş etrafındaki yörüngesi ekvator üzerinde (mavi-beyaz) hareket ettirildiğinde, Güneş ekliptik (kırmızı) üzerinde hareket ediyormuş gibi görünür.](https://www.nedemek.page/kavramlar/Dosya:Ecliptic%20path.jpg)

Astronomide zodyak, ekliptiğin her iki yanında 9° uzanan, Ay'ın ve ana gezegenlerin yörüngelerini kapsayan bir kuşağı ifade eder.¹ Ekliptik üzerinde merkezlenen gökyüzü koordinat merkezinin bir özelliğidir (Dünya yörüngesinin düzlemi ve Güneş'in aşikar yolu), ekinoks noktasının doğusunda derece cinsinden ölçülen gök boylamının (ekliptik ve ekvatorun artan kesişimi) ölçülen değeridir.²

Ölçümü

Güneş'in her yıl yaklaşık 21 Mart'ta gerçekleşen ekinoks üzerine gelmesi tarihsel açıdan birinci dereceden Aries'in ilk noktası olarak bilinen ölçümün başlangıç noktasını tanımlar. Ekliptik boyunca ilk 30°'lik devinimin etkisi görülebilir takımyıldızların arka planından ilkbahar noktasına doğru hareket ettiğinden beri sözde Aries'in zodyak sembolü olarak ifade edilir (şu anda yaklaşık olarak, MS 2. yüzyıldan beri Pisces takımyıldızının sonuna yerleşmiştir).³ Ekliptiğin 30° sonrası ise sözde Taurus'un zodyak sembolü olarak ifade edilir ve bu zodyağın yirmi sembolü boyunca böylece sürer, böylece her biri zodyağın büyük çemberinin 1/12'sini (30°) tutar. Zodyak sembolleri, ölçüleri ve boyutları belirsiz daima olduklarından zodyak dolaylarında olan takımyıldızların sınırlarını belirlemek için hiç kullanılmadı.⁴

Gök boylamını özel simgeler içinde ölçme kuralı 19. yüzyılın ortalarına kadar hâlâ kullanılıyordu⁵ ama günümüzde modern astronomi gök boylamının derecelerini her simge içinde 0°'dan 30°'ye numaralandırmak yerine 0°'dan 360°'ye numaralandırır.

Zodyağın astronomik ölçümü belirlemek için bir araç olarak kullanımı Batı astronomları tarafından Rönesans'a kadar gök konumlarını belirlemek için bir yöntem olarak kalageldi, sonrasında yerini astronomik konumları gök boylamı ve gök enleminin ekliptik temelli tanımları yerine Sağ açıklık ve sapma ile ölçen ekvatoral koordinat sistemine bıraktı.⁶

Zodyak kuşağındaki takımyıldızlar

Zodyak kuşağında 13 takımyıldız bulunmaktadır. Bunlar Capricornus, Aquarius, Pisces, Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Virgo, Libra, Scorpius, Sagittarius, Ophiuchus'tur.⁷

Takımyıldız	Kısaltması	Türkçe	Temsili	<small>Güneş'in geçtiği tarihler8	<small>Güneş'in geçme süresi</small>
Aries	Ari	Koç	200px	19 Nisan — 13 Mayıs	25 gün
Taurus	Tau	Boğa	200px	14 Mayıs — 19 Haziran	37 gün
Gemini	Gem	İkizler	200px	20 Haziran — 20 Temmuz	31 gün
Cancer	Can	Yengeç	200px	21 Temmuz — 9 Ağustos	20 gün
Leo	Leo	Aslan	200px	10 Ağustos — 15 Eylül	37 gün
Virgo	Vir	Başak	200px	16 Eylül — 30 Ekim	45 gün
Libra	Lib	Terazi	200px	31 Ekim — 22 Kasım	23 gün
Scorpius	Sco	Akrep	200px	23 Kasım — 29 Kasım	~7 gün
Ophiuchus	Oph	Yılancı	200px	30 Kasım — 17 Aralık	18 gün
Sagittarius	Sgr	Yay	200px	18 Aralık — 19 Ocak	32 gün
Capricornus	Cap	Oğlak	200px	20 Ocak — 15 Şubat	28 gün
Aquarius	Aqr	Kova	200px	16 Şubat — 11 Mart	24 gün
Pisces	Psc	Balık	200px	12 Mart — 18 Nisan	38 gün

Diğer kullanımları

Zodyak kelimesi ayrıca gezegenlerin arasında hareket eden toz tanelerinin Zodyak bulutunu ve onlardan yansıyan güneş ışığı olan Zodyak ışığını tanımlamak için kullanılır.

Kaynakça

Kategori:Astronomi Kategori:Takımyıldızlar

Orijinal kaynak: zodyak. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩

7. Eserin tamamı için Yazarın kullandığı referanslar için ↩

8. Kondraşov A. P., Strenalyuk Y. V. En son gerekli bilgiler kılavuzu **, S. 71, RIPOL Klasikleri, 2006. ↩