yahya ne demek?

Yahya veya Yuhannah ( MÖ 10 / 1 – MS 30), İsa'nın çağdaşı, Zekeriya'nın ise oğlu olan Yahudi¹² din büyüğüydü. Hristiyanlıkta Vaftizci Yahya () olarak anılır ve aziz kabul edilir. Hristiyanlar tarafından her yıl 24 Haziran'da "Vaftizci aziz Yuhanna günü" kutlanır.³⁴⁵ Bahá’ílik, Sâbiîlik ve İslam'da ise bir peygamber olarak kabul edilir. Bu durum Yeni Ahit'teki Matta, Markos, Luka, ve Yuhanna İncilleri ile Kur'an'da⁶ ve Bahá’í metinlerinde teyit edilir.⁷

Vaftizci Yahya'nın yaşamı, bizzat Yahudi tarihçi Josephus tarafından anlatılır.⁸ Yeni Ahit'te, bir mesih öngörüp, İsa'nın geldiğini Yuhanna İncili ile bildirdiği ve halkı İsa'nın vaazları ile bilgilendirdiği için "İsa'nın öncüsü" olarak tasvir edilir.⁹¹⁰¹¹ Luka İncili'ne göre, İsa'nın akrabasıdır.¹² Sâbiîler Yahya'nın, İsa'nın akrabası olduğuna inanmaz ancak Sâbiîlikte Yihya Yahane olarak geçer ve en büyük peygamber olarak kabul edilir. İslam'a göre Yahya'nın annesi, Meryem'in teyzesidir.¹³

Görüşler

Yahya'nın hayatı hakkındaki başlıca kaynaklar Yeni Ahit'teki Elçilerin İşleri bölümü ve Yahudi general Yosefus'un, MS 93 yılında yazdığı Antik dönemde Yahudiler () kitabıdır. Bunların haricinde Kur'an-ı Kerim'de de, Yahya'dan kısaca bahsedilir. Ancak tüm bu kaynakların Yahya'nın hayatını kendi bakış açılarından ele aldıklarını göz önünde bulundurmak gerekir.¹⁴

Mitolojik bağlantılar / Tarihsel gerçeklik

Yunus efsanesinin Sümer panteonunda amfibik tanrılardan insan başlığına eklemlenmiş balık şeklinde vücudu bulunan Oannes’in (Yunanca Jonas) farklı kültür ve zaman dilimlerinde evrilmesi ile oluşturulduğuna inanılmaktadır. Oannes, birden ortaya çıkmış, balık kıyafetli ya da yarı balık yarı insan görüntüye sahip bir abgaldır. Bir erkeğin ayaklarına, kollarına ve kafasına sahiptir, insan gibi konuşur. Yemek yemez. Hem karada hem denizde yaşayan amfibik bir yaratıktır. Oannes daima 7 apkallu ile birlikte iş yapar ve onların lideri durumundadır.¹⁵¹⁶

Oannes kültü iki farklı isimle, Jonah ve John olarak Tevrat hikâyelerine aktarılır. İddiaya göre bahsedilen isimlerin Kur’andaki karşılığı Yunus ve Yahyadır. Kur’anda mukattaa harfleri arasında geçen ve anlamı bilinmeyen Nun harfi ise Sabienlerde Yahya kültünün sembolüdür.¹⁷

Hristiyanlıkta

İncil'de ismi, Yuhanna () olarak geçmektedir. Kendisi, Matta'da şöyle anlatır:

Yahya, Filistin Hükümdarı Hirodes Antipa'ın kardeşinin karısı Herodias ile evlenmesini lanetlemiş ve evliliğin geçersiz olduğunu ilan etmiştir. Karısı Herodias'ın isteği üzerine Herod Antipas'ın emriyle kafası kesilerek idam edilmiştir.

İslam'da

Doğumu, çocukluğu ve şeceresi

Zekeriya Peygamber ve eşi, çocuksuz bir aileydiler. Zekeriya, kendisi vefat ettikten sonra yerine, akrabalarının geçmesinden endişeleniyordu. Bu yüzden, kendisine bir evlat bahşetmesi için Allah'a dua etti.¹⁸ Duasının kabul edildiği kendisine haber verildi.¹⁹ Dünya'ya gelecek olan çocuğuna, daha önce kimseye verilmemiş olan Yahya ismini vermesi emredildi.²⁰

Yahya'ya küçük yaşta hikmet verildi. O, çocukluğundan itibaren anne babasına saygılı, yumuşak kalpli, Allah'a derin saygılı, hayır işlerinde yarışan bir insan oldu.²¹

Yahya'nın annesi el-İşbâ ile Meryem Ana'nın annesi Hanne kızkardeştiler. Bu iki kardeşin babasının adı Fakud idi.²²

<table> <caption><strong><em>Arâisü'l-Mecâlis fî Kısâsi'l-Enbiyâ</em>’da Yahya'nın Şeceresi</strong></caption> <tbody> <tr class="odd"> <td><ol> <li><a href="İbrahim" title="wikilink">İbrahim</a></li> <li><a href="İshak" title="wikilink">İshak</a></li> <li><a href="Yakub" title="wikilink">Yakub</a></li> <li><a href="Yahuda" title="wikilink">Yahuda</a></li> </ol></td> <td><ol start="5"> </ol> <p>(Yahuda ile İyşa arasında ismi bilinmeyen birçok ata)</p> <li> <p><a href="İyşa" title="wikilink">İyşa</a></p> </li> <li> <p><a href="Davud" title="wikilink">Davud</a></p> </li> </ol></td> <td><ol start="7"> <li><a href="Süleyman" title="wikilink">Süleyman</a></li> <li><a href="Rahbeam" title="wikilink">Rahbeam</a></li> <li><a href="Ebya" title="wikilink">Ebya</a></li> <li><a href="Asa" title="wikilink">Asa</a></li> <li><a href="Yehşafaz" title="wikilink">Yehşafaz</a></li> </ol></td> <td><ol start="12"> <li>Şalum</li> <li>Fahur</li> <li>Sâdık</li> <li>Müslim</li> <li>Süleyman</li> </ol></td> <td><ol start="17"> <li>Davud</li> <li>Nahşan</li> <li>Saduk</li> <li>Müslim</li> <li>Edi</li> </ol></td> <td><ol start="22"> <li>Berahya</li> <li>Zekeriya</li> <li>Yahya<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">¹</a></li> </ol></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><p>Ebu İshak Sâlebî, <em><a href="https://upload.wikimedia.org/wikisource/ar/e/e4/%D9%82%D8%B5%D8%B5_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%A8%D9%8A%D8%A7%D8%A1_%D9%84%D9%84%D8%AB%D8%B9%D9%84%D8%A8%D9%8A.pdf">Arâisü'l-Mecâlis fî Kısâsi'l-Enbiya</a> </em> s.509-510<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></p></li> </ol> </section>

Arâisü'l-Mecâlis fî Kısâsi'l-Enbiyâ’da Yahya'nın Şeceresi

Tebliği

Yahya, peygamberlik yapmaya çocuk yaşta başladı. Yahya'nın peygamberlik için gönderildiği şehir Şam'dır.²³ Yahya ile İsa buluştuğu zaman, İsa otuz yaşında idi.²⁴ Yahya, onun başını suya daldırdı.²⁵ Yahya, İsa'nın peygamberliği başladıktan sonra, on iki havari ile birlikte onun elçisi olarak tebliğine devam etti.²⁶

Ölümü

Musa'nın şeriatında yasaklanan fiillerden birisi, yeğenle evlenmekti. İsrailoğullarının hükümdarı Herod Agrippa,²⁷²⁸ kardeşinin kızıyla evlenmek istiyordu. Yahya da bunun İncil'de yasaklandığını ve nikâhın imkânsız olduğunu bildirdi. Bu duruma içerleyen kızın annesi, Yahya'nın öldürülmesini istedi. Bunun üzerine Herod Agrippa, Yahya Peygamber'in başını kestirdi. Müslüman geleneğine göre Yahya, Şam'da gömülüdür.

Notlar

Kaynakça

Bibliyografya

Orijinal kaynak: yahya. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩

6. Kur'an-ı Kerim: En'âm:85, Âl-i İmrân:39, Meryem:7:12– 15 ↩

7. ↩

8. Flavius Josephus, Antiquities of the Jews 18.5.2 ↩

9. Funk, Robert W. & the Jesus Seminar (1998). The Acts of Jesus: The search for the Authentic Deeds of Jesus. San Francisco: Harper; "John the Baptist" cameo, p. 268 ↩

10. Funk, Robert W. & the Jesus Seminar (1998). *The Acts of Jesus: the search for the authentic deeds of Jesus.*San Francisco: Harper; "Mark," pp. 51–161. ↩

11. ↩
12. ↩
13. ↩

14. Saint John he Baptist Britannica. Erişim: 1 Şubat 2015 ↩

15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩

28. Matthew 14:3–12, Mark 6:17–29 and Luke 23:5–12 ↩

Kategoriler