xanadu ne demek?

Xanadu Projesi

Xanadu Projesi, Ted Nelson tarafından 1960 yılında ortaya atılan, dünyanın ilk hipermedya sistemi ve dijital kütüphane girişimiydi. Temel amacı, tüm dünya edebiyatının ve bilgisinin kalıcı ve erişilebilir bir şekilde birbirine bağlanmasını sağlamaktı. Bu sistem, geleneksel dosya tabanlı depolama yerine, içeriği küçük parçalara bölerek ve bu parçalar arasındaki bağlantıları (bağlantılar, yorumlar, versiyonlar vb.) kalıcı olarak kaydederek çalışacaktı.

Temel İlkeleri:

• İki Yönlü Bağlantılar (Transclusion): Belgeler arasında karşılıklı bağlantılar kurularak, bir belgedeki değişikliklerin diğer belgelere otomatik olarak yansıtılması hedefleniyordu. Bu, telif hakkı sorunlarını çözmek için de bir mekanizma sunuyordu, çünkü bir içerik diğer bir belgede kullanıldığında, orijinal kaynağa atıfta bulunulacak ve kullanım ücreti otomatik olarak ödenecekti.
• Sonsuz Versiyonlama: Her belgenin tüm versiyonları saklanacak ve kullanıcılara istedikleri herhangi bir versiyona erişim imkanı sunulacaktı.
• İçerik Adresleme: İçerik, fiziksel konumundan bağımsız olarak adreslenebilir olacaktı. Bu sayede, içeriğin taşınması veya değiştirilmesi bağlantıları etkilemeyecekti.
• Herkese Açık Erişim: Xanadu, tüm bilgiye açık erişimi savunuyordu.
• Ödeme Sistemi: İçeriğin kullanımına dayalı, otomatik bir mikro ödeme sistemi hedefleniyordu.

Neden Başarısız Oldu?

Xanadu Projesi, teknik zorluklar, finansman sorunları ve Ted Nelson'ın katı vizyonu nedeniyle hiçbir zaman tam olarak hayata geçirilemedi. Proje, onlarca yıl süren geliştirmeler ve çeşitli başarısız girişimlerden sonra, birçok kişi tarafından bir vaporware örneği olarak kabul edilir. Buna rağmen, hipermetin ve bilgi yönetimi alanlarında önemli bir etki bırakmıştır.

Günümüzdeki Etkileri:

Xanadu'nun fikirleri, World Wide Web, wiki sistemleri ve diğer hipermedya uygulamalarında kısmen de olsa hayata geçirilmiştir. Özellikle, bağlantılı içerik ve versiyonlama gibi kavramlar modern web teknolojilerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.