wikileaks ne demek?

Wikileaks, anonim kaynaklara dayanarak hassas belgeler yayınlayan ve kâr amacı gütmeyen uluslararası bir sivil toplum kuruluşudur. 2006-2016 arasındaki 10 yıllık süreçte 10 milyon belge yayınladığı¹ belirtilen organizasyonun kurucusu ve yöneticisi Avustralyalı internet aktivisti Julian Assange’dır.² Kristinn Hrafnsson, 2018 yılından beri sorumlu editörlüğünü yürütmektedir ³

Organizasyon başlangıçta, Afganistan’daki savaş harcamaları⁴, Kenya’da yolsuzluk soruşturmaları⁵⁶, Guantanamo Körfezi’ndeki Amerikan hapishanelerinin operasyon bilgilerini⁷⁸ yayınlamıştır. 2012’de “Suriye Dosyaları” ismiyle iki milyondan fazla e-postayı ifşa etmiştir⁹¹⁰.

2016’daki Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri sırasında Democratic National Committee (DNC) ve Hillary Clinton’un kampanya yöneticisi John Podesta’nın çeşitli belge ve e-postalarını yayınlayarak¹¹ kampanyaya verdiği zarar tartışma konusu olmuştur.¹²

Yayınladığı sosyal güvenlik ve kredi kartı numaraları ve sağlık bilgileriyle ¹³¹⁴ vatandaşların mahremiyetine özen göstermemenin yanı sıra Panama Belgeleri karşısında aldığı tutum¹⁵ ve Rusya ile ilgili tartışmalı konulardaki pasif yaklaşımı, Wikileaks’in başlıca eleştirilme sebepleri olmuştur.¹⁶

Yönetimi ve tarihçesi

WikiLeaks'in Çinli muhaliflerin yanı sıra ABD, Tayvan, Avrupa, Avustralya ve Güney Afrikalı gazeteciler, matematikçiler ve şirket teknologları tarafından kurulduğu belirtilmiştir. Avustralyalı gazeteci ve internet aktivisti Julian Assange, organizasyonun görünen yüzüdür.

Site 4 Ekim 2006 tarihinde yayına girmiş olup kayıtlı olduğu ülke ABD'dir.¹⁷ Sitenin ziyaret edilme oranının en yüksek olduğu ülke 29 Kasım 2010 itibarı ile İsveç'tir. İsveç'i İtalya ve Hollanda izlemektedir.¹⁸

Sızıntılar

Kuruluşundan bir yıl sonra organizasyonun ve wikileaks.org'un veritabanında 1,2 milyondan fazla doküman bulunmaktadır. "İpotek Cinayeti" videosu en kayda değer belgelerin başında gelir. WikiLeaks yayınladığı raporlarla çok sayıda yeni medya ödülü kazanmıştır.

WikiLeaks 26 Temmuz 2010'da Amerikan ordusunun 2004-2009 yılları arasında Afganistan Savaşı'nda tutmuş olduğu 92.000 belgeyi ¹⁹ The Guardian, The New York Times ve Der Spiegel gazeteleriyle birlikte açıklamıştır. Bireysel olayları da kapsayan günlükler, sivil kayıplar hakkında ayrıntılı bilgiler içermektedir. Belgeleri sızdıran er Bradley Manning görev yaptığı Kuveyt'teki Camp Arfijan üssünde tutuklanmıştır.²⁰

ABD diplomatik belge sızıntısı

WikiLeaks'in 29 Kasım 2010'da yayınladığı diplomatik belgeler dünya çapında ses getirmiştir. Yayımlanacağı söylenen 251.287 belgenin yaklaşık 2000 tanesi yayımlanmıştır.

Suudi Arabistan belge sızıntısı

Wikileaks, 19 Haziran 2015 tarihinde The Saudi Cables kod adıyla, "çok gizli" olarak tasnif edilmiş 500.000 Suudi Arabistan dokümanı paylaşmaya başlamıştır.²¹²²

Kaynakça

Dış bağlantılar

• WikiLeaks
• Dünyayı sarsan belge sızıntıları , BBC Türkçe

Orijinal kaynak: wikileaks. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩

11. https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2016/11/01/why-its-entirely-predictable-that-hillary-clintons-emails-are-back-in-the-news/?noredirect=on&utm_term=.cb254c78f3f2 ↩

12. ↩
13. ↩

14. https://www.washingtonpost.com/news/the-switch/wp/2016/07/28/a-twitter-spat-breaks-out-between-snowden-and-wikileaks/?utm_term=.825c2ceb9ec2 ↩

15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩

20. İlgili haber , 8 Ağustos 2010 tarihinde erişilmiştir ↩

21. ↩
22. ↩

Kategoriler