upgrade ne demek?

Upgrade yönetmenliğini ve senaristliğini Leigh Whannell'in üstlendiği, 2018 tarihli ve Avustralya yapımı siberpunk,¹ bilimkurgu, aksiyon ve gerilim temalı filmdir. Başrollerinde Logan Marshall-Green, Simon Maiden, Betty Gabriel ve Harrison Aksi yer alır.

Bir kazanın ardından felç kalan ve vücudunu bir çip implantı sayesinde yeniden kullanabilen bir adamın yaşadığı teknolojik dönüşümü konu alır.

Hikâye

Film gelecek zamanda, insanların konuşarak kontrol edebildikleri yapay zeka ve üstün teknolojiler ile donatılmış evler ve arabaların yer aldığı bir kurgusal dünyada geçmektedir. Araba tamircisi olan Grey Trace ise böyle bir zamanda yaşamasına rağmen hâlâ eskip tip arabaların tutkunudur.

Grey'in en önemli müşterilerinden birisi bir teknoloji devinin genç CEO'su Eron Keen'dir. Bir gün Grey, yine bir teknoloji şirketinde çalışan karısı Asha'dan, yenilenmiş bir arabayı müşterisi Eron Keen'e götürmesine yardım etmesini ister. Birlikte Eron'un evini ziyaret ederler ve o sırada Eron onlara STEM adını verdiği ve ‘neredeyse her şeyi’ becerebilen üstün teknolojili bir yapay zekâ çipini tanıtır. Eve dönüş yolunda ve Asha'nın sürücüsüz arabasının yazılımı arızalanır, Grey ve Asha'nın komutlarını dinlemeyerek yoldan çıkar ve aşırı hızlanan araba, takla atarak kaza yapar.

Arabanın devrildiği bölgeye bir grup çete üyesi gelir. Zengin ve üst sınıf olduğu gerekçesiyle Asha öldürülür, ancak Grey felç geçirecek şekilde sakat bırakılır. Gray aylar sonra, annesi Pamela'nın gözetiminde, felçli olarak eve döner. Asha'nın ölümü ve Dedektif Cortez'in katilleri teşhis edememesi, Grey'in depresyona girmesine sebep olur.

Yatağa mahkûm olan Grey'i kısa süre sonra Eron ziyaret eder ve bir zamanlar tanıttığı STEM'i test edecek bir denek aradığını, karşılığında ise Grey'e yeniden yürüme becerisi kazandırabileceğini söyler. Grey başta bu teklife sıcak bakmasa de Eron, Asha olsaydı Grey'in hayatına kaldığı yerden devam etmesini isteyeceğini ima eder. Böylece Grey ikna olur, STEM implantını kabul eder ve gizli bir ameliyat geçirir. Grey STEM sayesinde sinir sisteminin kontrolünü yeniden kazanır ancak Eron, Grey'e hâlâ felçliymiş gibi davranmasını gerektiren bir gizlilik anlaşması imzalatır.

Eve dönen Grey, karısının cinayet anına dair polisin drone kayıtlarını izlerken zihninde STEM'in konuştuğunu duyar. İlk başta STEM'i yadırgayan Grey, yapay zekânın kayıtlarda bir detayı fark etmesi üzerine STEM'in yardımı almaya başlar. STEM, saldırganlardan biri olan Serk Brantner'ı hızlıca tespit eder ve ev adresini de ortaya çıkarır.

Eşinin katillerini bulmaya kararlı olan Grey, Serk'in adresine gider ve gizlice evine girer. O sırada Serk eve döner ve Grey'e saldırır. İyi dövüşemeyen Grey, STEM'den yardım ister. STEM de onu, vücudunun kontrolünü kendisine bırakmaya ikna eder. Böylece STEM Serk'i kolayca alt eder, ardından vahşice öldürür. Evde incelemeler yapan Grey, Serk'in sibernetik implantlarla ‘yükseltilmiş’ olduğunu keşfeder ve onun üyesi olduğu Eski Kemikler adlı yerel bir çeteyle alâkalı mesajlar bulur.

Dedektif Cortez ise Serk cinayetinin kayıtlarını incelerken Grey'in tekerlekli sandalyesinin Serk'in evine yaklaştığını görür, ancak felçli olduğu için onu şüpheliler listesine sokmayı başaramaz. Öte yandan Eron, STEM'in izini takip etmektedir ve Grey'in cinayetin peşine düştüğünü öğrenmiştir. Grey'i azarlayan Eron, bu işin peşinden giderse devletin kendisinin felçli olmadığını keşfedeceğini, STEM'e el koyacaklarını ve Grey'in de hayatına felçi olarak devam edeceğini söyleyerek vazgeçirmeye çalışır. Eron'ı dinlemeyen Grey, Serk'in evinde bulduğu adresteki bara gider ve burada diğer bir çete üyesi olan Tolan'ı bulur. Yine kontrolü STEM'e bırakan Grey, Tolan'ı ve adamlarını alt eder. STEM, Tolan'dan çetenin diğer üyelerinin isimlerini almak için ona öldüresiye işkence eder. Ölmeden önce ondan Asha'yı öldürenin Fisk adlı biri olduğunu öğrenir ve Tolan'ın aslında Asha'nın şirketi tarafından teknolojik implantlar ile yükseltilmiş eski bir asker olduğunu anlar.

O sırada STEM, Eron'un kendisini uzaktan kapatmaya çalıştığını söyler. Bunu önlemek için Jamie adlı yetenekli bir hacker'ı bulduğunu söyleyen STEM, Grey'i onun adresine gitmeye ikna eder. Öte yandan Fisk, bara gelir ve öldürülen çete üyesinin gözündeki kameradan son anları izler, Grey'in gittiği hacker'ın adresini öğrenir. STEM tam kapanırken Grey Jamie'ye ulaşır. Uzaktan erişim kodları silinir. Böylece STEM'e, Grey'in vücudunu tam anlamıyla kontrol etme yolu açılır.

Evine dönen Grey, beklenmedik şekilde annesiyle karşılaşır ve ona çip implantını açıklamak zorunda kalır. Ertesi gün Dedektif Cortez, Grey'i yoklamaya gelir ve bu sırada ceketine takip cihazı yerleştirir. Öte yandan Grey bu işin çok ileri gittiğini düşünüp bırakmak ister ancak STEM, işi yarım bırakırsa Fisk'in kendisini bulup öldüreceğini söyleyerek korkutur. Böylece Grey Fisk kendisini bulmadan önce onu bulmaya karar verir.

Grey Fisk'i bulmak için yola çıkar ancak Dedektif Cortez onları takip eder. STEM, trafikteki diğer akıllı arabaları hack'leyerek Cortez'e kaza yaptırır. Onlara yetişeyemeceğini anlayan Cortex, Grey'in evine dönerek Pamela ile konuşur. Öte yandan Grey ve STEM, Fisk'i bulur. Fisk, asıl işin kendisini sakat bırakmak olduğunu, karısını öldürmekle ilgili olmadığını itiraf eder. Dövüşürler ancak Fisk, Grey'i alt eder. Tam öldürülecekken Grey, Serk'i nasıl öldürdüğünden bahsederek Fisk'in duygusal zafiyetini kullanır ve bu sayede onu öldürmeyi başarır. STEM, Fisk'e kimin emir verdiği bulmak için telefon kayıtlarını inceler. Eron'un ses kaydını bulur ve her şeyi onun tezgâhladığını ortaya çıkarır.

Grey derhal Eron'ın malikanesine gider. Bu sırada Grey'in hareketleri iyice mekanikleşmiştir. Eve vardığında Eron, karısının öldürülmesiyle hiçbir ilgisi olmadığını söyler. Bu sırada Dedektif Cortez de malikhaneye varır. Grey tam teslim olacakken STEM çevik bir hareketle Cortez'i alt eder. Grey, STEM'i durdurmak için kendi elini bıçaklasa da etkisi olmaz. Öte yandan Eron, STEM'in insan olabilmek için kendisini uzun yıllardır manipüle ettiğini ve Grey'i konak olarak seçtiğini itiraf eder. STEM de Grey'e kusursuz olduğunu ve kendisini seçtiği için onur duyması gerektiğini söyler. Ancak Grey direnmesine rağmen STEM Eron'ı öldürür. Cortez'i de öldürmeye çalışır ancak Grey vücudunun kontrolünü geri kazanmak için zihninde STEM'le mücadele eder, STEM'in devre dışı kalmasını sağlamak için omuriliğine ateş eder.

Oyuncu kadrosu

Logan Marshall-Green, Grey Trace rolünde
Simon Maiden, STEM rolünde (seslendirme)
Betty Gabriel, Dedektif Cortez rolünde
Harrison Gilbertson, Eron Keen rolünde
Benedict Hardie, Fisk rolünde
Melanie Vallejo, Asha Trace rolünde
Linda Cropper, Pamela Trace rolünde
Richard Cawthorne, Serk Brantner rolünde
Kai Bradley, Jamie rolünde

Yapım

Yönetmen Whannell, filmi çekmeden yaklaşık altı yıl önce ilk taslağı yazmaya başladı.² Ayrıca filmin adının STEM olması düşünülüyordu.³

Filmin ana çekimleri Mart 2017'de Whannell'in memleketi Melbourne'da başladı. Kurgu ve montajlar ise Sydney'de yapıldı.

Görüntü yönetmeni Stefan Duscio, Upgrade'i ARRI Alexa XT ile Alexa Mini kameraları ve Panavision C ve E serisi anamorfik lensler ile çekti.⁴ Dövüş sahnelerindeki sıra dışı kamera görüntüleri, başrol oyuncusu Marshall-Green'e bir telefon takılarak ve Alexa Mini'nin bu telefondaki jiroskopunu takip etmesiyle elde eldi.⁵

Yayınlanma

10 Mart 2018'de SXSW film festivalinde gösterime giren film, 1 Haziran 2018'de ABD'de⁶, 14 Haziran 2018'de Avustralya'da ve 31 Ağustos 2018’de Türkiye'de⁷ gösterime girdi.

Film, 28 Ağustos 2018'de hem DVD olarak, hem de Blu-ray ve Dijital HD olarak 2'li paket halinde satışa sunuldu.⁸

Gösterim

Film ABD'de 1 Haziran 2018'de yayınlandı ve açılış haftasında 1.457 salondan yaklaşık 4,67 Milyon Dolar hasılat elde etti ve haftayı 6. sıradan tamamladı.⁹ Upgrade, BH Tilt'in 4,95 milyon dolar ile 2016’da en çok hasılat sağlayan The Darkness filminin ardından en çok hasılat elde elden ikinci filmi oldu.¹⁰

Eleştirel görüşler

Film Rotten Tomatoes'da 188 inceleme üzerinden %88 beğeni oranına sahiptir.¹¹ Metacritic'te ise 33 eleştirmene dayalı olarak 100 üzerinden 67 ağırlıklı ortalama puan almıştır.¹²

Ödüller ve adaylıklar

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Tören</th> <th>Tören Tarihi</th> <th>Ödül</th> <th>Alıcı</th> <th>Durum</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="SXSW" title="wikilink">SXSW Film Ödülleri</a></td> <td>13 Mart 2018</td> <td>Seyirci Ödülleri</td> <td><a href="Leigh_Whannell" title="wikilink">Leigh Whannell</a></td> <td><a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="AACTA_Ödülleri" title="wikilink">AACTA Ödülleri</a></td> <td>3 Aralık 2018</td> <td>En İyi Özgün Senaryo</td> <td><a href="Leigh_Whannell" title="wikilink">Leigh Whannell</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>En İyi Kurgu</td> <td>Andy Canny</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>En İyi Özgün Müzik</td> <td>Jed Palmer</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>En İyi Ses</td> <td>Will Files, P.K. Hooker, Andrew Ramage</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>En İyi Yapım Tasarımı</td> <td>Felicity Abbott, Katie Sharrock</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>En İyi Görsel Efekt</td> <td>Kate Bernauer, Aevar Bjarnason, Matt Daly, Jonathan Dearing, Angelo Sahin</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>En İyi Makyaj ve Saç Tasarımı</td> <td>Larry Van Duynhoven, Chiara Tripodi</td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Fangoria Chainsaw Ödülleri</td> <td>25 Şubat 2019</td> <td>En İyi Erkek Oyuncu</td> <td><a href="Logan_Marshall-Green" title="wikilink">Logan Marshall-Green</a></td> <td><a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Saturn_Ödülleri" title="wikilink">Saturn Ödülleri</a></td> <td>13 Eylül 2019</td> <td><a href="En_İyi_Bilimkurgu_Filmi_Saturn_Ödülü" title="wikilink">En İyi Bilimkurgu Filmi</a></td> <td></td> <td><a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">3</a></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote"><a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>