tuzel ne demek?
Tüzel Kişilik Hakkında Bilgi
Tüzel kişilik, hukuk düzeninde gerçek kişilerden ayrı olarak haklara ve yükümlülüklere sahip olabilen, kendi adına işlem yapabilen ve dava açabilen varlıklardır. Başka bir deyişle, bir araya gelmiş kişi veya mal topluluklarının (örneğin şirketler, dernekler, vakıflar) veya kamu kurumlarının (örneğin belediyeler, üniversiteler) kanunlar çerçevesinde kazandığı "kişi" statüsüdür.
Tüzel kişilikler, gerçek kişiler gibi malvarlığına sahip olabilir, sözleşme imzalayabilir, borç alabilir ve borç verebilirler. Tüzel kişiliğin fiilleri, onu temsil etmeye yetkili organları (örneğin yönetim kurulu, müdür) aracılığıyla gerçekleşir.
Tüzel Kişiliğin Unsurları:
- Kişi veya Mal Topluluğu: Tüzel kişiliğin oluşabilmesi için, belirli bir amaç etrafında bir araya gelmiş kişi veya mal topluluğunun bulunması gerekir.
- Amaç: Tüzel kişiliğin, belirli bir amaca yönelik olarak kurulmuş olması gerekmektedir. Bu amaç, kar elde etmek (şirketlerde olduğu gibi) veya kar amacı gütmeksizin sosyal bir fayda sağlamak (derneklerde olduğu gibi) olabilir.
- Organlar: Tüzel kişiliğin, iradesini ortaya koyan ve onu temsil eden organlara sahip olması gerekir. Bu organlar, tüzel kişiliğin faaliyetlerini yürütür ve onu üçüncü kişilere karşı temsil eder.
- Bağımsızlık: Tüzel kişiliğin, üyelerinden veya kurucularından bağımsız bir varlığa sahip olması gerekir. Bu bağımsızlık, tüzel kişiliğin kendi malvarlığına, haklarına ve yükümlülüklerine sahip olmasını ifade eder.
- Devamlılık: Tüzel kişiliğin, kurucularından veya üyelerinden bağımsız olarak varlığını sürdürebilmesi gerekir.
Tüzel Kişilik Türleri:
Temel olarak iki tür tüzel kişilik bulunmaktadır:
- Özel Hukuk Tüzel Kişileri: Şirketler, dernekler, vakıflar, kooperatifler gibi özel hukuk hükümlerine tabi olan tüzel kişiliklerdir.
- Kamu Hukuku Tüzel Kişileri: Devlet, belediyeler, üniversiteler, kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT) gibi kamu hukuku hükümlerine tabi olan tüzel kişiliklerdir.
Önemli Kavramlar:
- Hak Ehliyeti: Tüzel kişiliğin haklara ve borçlara sahip olabilme yeteneğidir.
- Fiil Ehliyeti: Tüzel kişiliğin kendi fiilleriyle hak edinebilme ve borç altına girebilme yeteneğidir.
- Sorumluluk: Tüzel kişiliğin borçlarından dolayı malvarlığıyla sorumlu olmasıdır.
- Temsil: Tüzel kişiliğin organları aracılığıyla üçüncü kişilerle ilişki kurması ve işlem yapmasıdır.
- İktisadi%20İşletme: Tüzel kişilerin devamlı olarak ticari, sınai veya zirai faaliyette bulunmasıdır.