tuna ne demek?

Tuna, Almanya'nın güneyinde Kara Orman bölgesinde Donaueschingen kasabasında Brigach ve Breg nehirlerinin birleşmesiyle meydana gelen nehir.¹

Tuna nehri havzası, 801.463 km2 toplam alanıyla Volga Nehri'nden sonra Avrupa'nın en büyük ikinci nehir havzasıdır. Nehir 11 ülkeyi katederek Karadeniz'e dökülmektedir. Tuna nehri havzası, 19 ülkeden 80 milyondan fazla insan tarafından paylaşılmakta olup, bu özelliği onu dünyanın en uluslararası nehir havzası yapmaktadır.²

Eğim durumuna göre Tuna nehri havzası; üst, orta ve aşağı havzalar olmak üzere üç alt bölgeye ayrılmaktadır. Üst havzası Almanya'daki kaynağından, Slovakya'dan Bratislava'ya kadar uzanır. Orta havza üç alt bölgeden en büyüğü olup, Bratislava’ dan Sırbistan ve Romanya sınırındaki Demirkapı barajına kadar uzanmaktadır. Romanya ve Bulgaristan arasındaki ovalar, platolar ve dağlar Tuna nehrinin Alt havzasını oluşturmaktadır. Karadeniz'e ulaşmadan önce nehir 3 ana kola ayrılmakta ve 6.750 km² lik Tuna Deltası'nı şekillendirmektedir.³

Tuna deltasından nehrin yukarısına doğru 2.411 km boyunca gemilerle nehirde yol almak mümkün olup, bu da toplam nehir uzunluğunun % 87’ sine tekabül etmektedir. Tuna nehri üzerinde, Kelheim ve Karadeniz arasında gemiler için 78 adet liman bulunmaktadır.⁴

Tuna nehrine doğuş yeri Kara Orman’dan Karadeniz arasında 27 büyük, 300 den fazla küçük dere mansaplanmaktadır. Bunlar arasında Tisa 966 km ile en uzun kolu oluşturmakta ve en büyük havza alanına sahiptir. Ayrıca 500 km den uzun kolları; Prut (950 km), Drava (893 km), Sava (861 km), Olt (615 km), Siret (559 km) ve Inn (515 km) nehirleri oluşturmaktadır.⁵

Tuna nehri havzasını oluşturan ülkelere göre alan dağılımı şöyledir: Romanya (%29), Macaristan (%11,6), Sırbistan (%10,2), Avusturya (%10), Almanya (%7), Bulgaristan (%5,9), Slovakya (%5,9), Bosna-Hersek (%4,6), Hırvatistan (%4,4), Ukrayna (%3,8), Çek Cumhuriyeti, (%2,9), Slovenya (%2), Moldova (%1,6), Karadağ (0,9), İsviçre (%0,2), ve diğer (<%0,1 Arnavutluk, Makedonya, İtalya ve Polonya)⁶

Tuna Nehri'nin isimleri

<table> <tbody> <tr class="odd"> <td data-valign="top"><ul> <li><a href="Çekçe" title="wikilink">Çekçe</a>, <a href="Lehçe_(dil)" title="wikilink">Lehçe (dil)</a> ve <a href="Slovakça" title="wikilink">Slovakça</a>: Dunaj</li> <li><a href="Almanca" title="wikilink">Almanca</a>:Donau</li> <li><a href="Macarca" title="wikilink">Macarca</a>: Duna</li> <li><a href="Slovence" title="wikilink">Slovence</a>: Donava</li> <li><a href="Slovakça" title="wikilink">Slovakça</a>: Dunay</li> <li><a href="Hırvatça" title="wikilink">Hırvatça</a>: Dunav</li> <li><a href="Sırpça" title="wikilink">Sırpça</a> ve <a href="Bulgarca" title="wikilink">Bulgarca</a>: Dunav/Дунав (Dunaiiro)</li> <li><a href="Rumence" title="wikilink">Rumence</a>: Dunăre, Dunărea</li> </ul></td> <td data-valign="top"><ul> <li><a href="Rusça" title="wikilink">Rusça</a> ve <a href="Ukraynaca" title="wikilink">Ukraynaca</a>: Дунáй (Dunay)</li> <li><a href="Latince" title="wikilink">Latince</a>: Danubius, Danuvius, Ister</li> <li><a href="Eski_Yunanca" title="wikilink">Eski Yunanca</a>: Istros</li> <li><a href="Türkçe" title="wikilink">Türkçe</a>: Tuna</li> <li><a href="İbranice" title="wikilink">İbranice</a>: Duner - דונער veya Tin'e - טינע</li> <li><a href="İtalyanca" title="wikilink">İtalyanca</a>: Danubio</li> <li><a href="İngilizce" title="wikilink">İngilizce</a>: Danube</li> </ul></td> </tr> </tbody> </table>

Dosya:Guerre d'orient, combat sur le Danube.jpg|Tuna üzerinde Osmanlı-Rus Savaşını temsil eden bir resim Dosya:Esztergom Víziváros 19th century.JPG|Tuna kıyısındaki Estergon Şehri, 19. yüzyıl sonu Dosya:Donau-Oder-Kanal.jpg|Alman İmparatorluğu tarafından nehir üzerinde planlanan kanal ve baraj projeleri, 1903

Kısımları

Tuna Nehri üç bölüm olarak incelenir. Bunlar;

Yukarı Tuna, nehrin kaynağından Devin Geçiti'ne kadar olan kısımdır.
Orta Tuna, Yukarı Tuna Bölümünün sonundan başlayarak, Sırbistan-Romanya sınırındaki Demir Geçit'e son bulur.
Aşağı Tuna, bu kısım Demir Geçit'ten Karadeniz kıyısındaki Rumen şehri Sulina'ya kadardır.

Adalar

Tuna Nehrindeki bazı önemli adalar;

Adakale, geçmişte Türk nüfusun yaşadığı ama şimdi baraj suları altında kalan ada
Csepel Adası, Tuna'nın en büyük adası.
Siga Island, Liberland’ın başkenti.

Kanallar

Nehir birçok kanal vasıtası ile su yolu taşımacılığı için daha uygun hale getirilmiştir. Başlıca kanallar;

Ren-ana-Tuna Kanalı ()
Tuna-Karadeniz Kanalı ()
Tuna-Tisza-Tuna Kanalı ()

Kültür

Sultanlar Yolu trekking parkuru Tuna nehri boyunca oluşturulan uzun menzilli kültür rotasıdır. Sultanlar Yolu Tuna nehri kıyılarında Viyanadan başlayarak Sırbistanda Smeredevo şehrine kadar Tuna boyunu takip eder. Smederevoda Tuna nehrinden ayrılarak İstanbulda sonuçlanır.

Resimler

Dosya:Eisstoß.jpg|Şubat ayında donan Tuna, Almanya Dosya:Donaukraftwerk Freudenau BFR KW15.jpg|Viyana yakınları Dosya:DOE Devin.jpg|Tuna ile birleşen Morava Nehri, Slovakya Dosya:Budapest at night.jpg|Budapeşte'den, gece sırasında çekilmiş Tuna'nın görüntüsü Dosya:Danube flooding in Novi Sad, Serbia 2006-04-08.jpg|Taşan Tuna, Novi Sad-Sırbistan, 2006 Dosya:Dunav.jpg|Bulgaristan Dosya:Trajan's Bridge Across the Danube, Modern Reconstruction.jpg|Tuna üzerine yapılan ilk köprü olan Roma Dönemi Trajan Köprüsü Dosya:Pelicani din Delta Dunarii.PNG|Karadeniz kıyısındaki Tuna Deltası Dosya:Danube-Black Sea canal (Agigea).jpg|Tuna-Karadeniz Kanalı, Romanya