Treviso (Venedikçe: Trevixo, Fransızca: Trévise, Latince: Tarvisium), İtalya'nın kuzey kesiminde, Veneto yönetim bölgesine bağlı kendi ismini taşıyan Treviso ili'nin merkezi kenti. Sile Nehri şehrin ortasından geçer.
Treviso'nun ilk bahis, dolaylı olmasına rağmen, Büyük Plinius'un Naturalis historia eserinin 3. kitabında bulunur: bu kitapta aslında, «Fluvius Silis ex montibus Tarvisanis»'den [Treviso dağlardan gelen Sile nehri] anlatılır. Treviso hakkında ikinci olarak Venantius Fortunatus'un De vita sancti Martini [Aziz Martin'in hayatı] adlı eserinde ilk defa «Tarvisus» isminde bir şehir yer alır; bu eserden sonra da Anonimo Ravennate'nin [Anonim Ravenna'lı] eserlerinden birinde «Trabision» yer ismi görülmektedir. Lombardlı tarihçi Paulus Diaconus'un Historia Langobardorum [Lombardların tarihi] adlı eserinde ise «Tribicium seu Tarbision», «apud Tarvisium» gibi yer isimleri bulmak mümkün. Yukarıdakilerden hareketle şu varsayım ulaşılabilir: Tarvisium kelimesi, Tarv-is-ium olarak ayrılabildiği için, Kelt dilinden gelebilir; nitekim [boğa] anlamında olan tarvos kelimesiyle ve Gal dilinde kullanılan -is- orta ekiyle Tarvisium şeklinde bir yer ismi oluşturulabilir. Yine de bu ismin etimolojisinin hala netlik kazanmadığını burada söylemek gerekir.
Treviso, Roma öncesi çağda Sile nehrine yakın bulunan üç tepecik üstünde Venetler tarafından köy olarak kurulmuştur. Köyün çevresinde zengin su kaynakları bulunduğu için, Gallia cisalpina bölgesi Romalılar tarafından fethedilmiş sonrasında, Tarvisium köyü Roman bir municipium [resmi olarak şehir] oldu. Postumia gibi birçok anayollara ve önemli suyollarına yakın olduğu için Treviso, kuruluşundan itibaren Venetia et Histria eski Roman bölgenin en canlı ticari merkezlerinden biri olmuştur.
Batı Roma İmparatorluğu çökmeye başlayınca şehir de çökme gösterdi. İtalya'ya giren kavimlerin bir yerleşme yeri oldu. Buna karşılık Treviso, Ostrogot kral Teodorik döneminde önemli bir tarımsal merkez haline gelmiştir. Hem Ostrogotlar, hem de Bizanslılar Treviso'yu ele geçirmek isteyince, efsaneye göre Bizanslıları yenen ve 541'den itibaren Ostrogot kralı olan Totila'nın doğum yeri Treviso'muş. Sonra Bizans İmparatorluğu Ravenna Eksarhlığı'na bağlanmıştır. 568'de Lombardlar'ın eline geçmiş Lombard Krallığı'nın 36 düklük merkezinden biri olmuştur. Bu dönemde darphanesi de kurulmuştur. Sonra Franklar'ın eline geçmiştir. Şarlman tarafından bu imparatorluğun "Marca Trevigiana" sınır bölgesi merkezi yapılmıştır. Treviso'nun piskoposuna kont unvanı da verilmiştir.
Şehir yaklaşık 1167'de kurulan Lombard Ligi'ne katılmıştır. Treviso, kilise ve papa yanlısı Gelfler ve imparator yanlısı Ghibellino’ler arasındaki mücadelere sahne olmasına rağmen olumlu bir ilerleme görmüş: şehir yerleşik alanı büyümüş, nüfusu artmış, şehir güzel eser ve saraylarla süslenmiş, şehirde Castello d'Amore [Aşk Kalesi] gibi meşhur şenlik ve bayramlar sürekli olarak düzenlenmiştir. Bu sebeple şehir urbs picta [boyalı şehir], zevk ve eğlence düşkün insanların yaşadığı bir yer olarak tanımlanmaya başlanmıştır. Sürgün edilirken Treviso'da bir süre yaşayan şair Dante Alighieri'nin İlahî Komedya eserinde ve şair Fazio degli Uberti Dittamondo eserinde şehirden olumlu olarak bahsedilmiştir. Bütün XII. ve XIII. yüzyıl boyunca şehir zenginleşince, 1321'de dünyanın ilk üniversitelerinden biri kurulmuştur. Bu nedenle o dönemde, az çok şimdiki Veneto bölgesini işaret eden Marca Trevigiana üzerinde egemenlik kazanmak için Treviso'ya oldukça yakın olan hem Padova hem Verona arasında rekabet çıkmıştır.
Piazza dei Signori e Palazzo dei Trecento.jpg |Üçyüz adamların Sarayı (Palazzo dei Trecento) Calmaggiore - Treviso.jpg|Calmaggiore (Büyükcadde) sokağı La Loggia dei Cavalieri.jpg|Şövalyalerin Loggia'sı
Kuzey İtalya'daki önemli şehirler gördüğü gibi, Treviso da komünal hükümetinin sisteminin krizini ve sonrasında lordluk sisteminin başlangıcını gördü. Diğer yandan şu da unutulmamalı ki başlangıçtan itibaren gerçek güç çok sınırlı sayındaki bir aristokratların oligarşisindeydi. Bu aristokrat ailelerin en önemlilerinden biri ise Tempesta ailesiydi. Treviso hükümetine gerçek olarak malik olan ilk aile ise, Ezzelini ailesiydi. Bu aileden gelen 3. Ezzelino ve Alberico 1237-1260 arasında lordluk yaptı. Sonrasında Collalto ve Da Camino ailelerin egemenliğinde geçen şehir, 1329-1388 yılları arasında bir kez daha savaş ve yağmalara sahne oldu. İlk olarak Scaligeri ailesi tarafından işgal edilip (1329-1339), 1339 yılında kendiliğinden En Huzurlu Venedik Cumhuriyeti'ne kendini verdi. Böylece Venedik'in karadaki ilk toprağı oldu. Artık İtalyan yarımadasında egemenlik için yapılan savaşlara doğal olarak sürüklenmiştir. Şehir, Avusturya dükü tarafından 1381-1384 arasında yönetilip, 1384-1388 arasında Carraresi ailesine geçti. Sadece 1388'den itibaren nihai olarak Venedik Cumhuriyeti'ne ait oldu.
Venedik Cumhuriyeti'nin ana İtalya karasında ilk idareyi eline aldığı arazi olan Treviso, bu dönemde şehri etrafına çok güçlü bir şehir suru (mura) çevrilmiştir (1509). Cambrai Ligi Savaşı süresince Fransız ve Almanların tarafından muhasara altına alınsa bile, Venedik Cumhuriyeti'ne bağlı olarak şehir uzun ve oldukça müreffeh bir dönem geçirebildi. Aynı zamanda şehrin yakından bulunan akarsular mavnaların kullanılması için derinleştirilmiş ve Treviso-Venedik arasında yük ve yolcu nakli su üzerinden yapılmaya başlanmıştır. Ayrıca bu akarsular üzerinde çok sayıda su değirmenleri kurulup Treviso ve civarı Venedik'in besin merkezi olmuştur.
Dosya:Treviso204.jpg|Şehir surları Dosya:Porta Santi Quaranta.jpg|Şehrin batı kapısı olan Kırk azizlerin kapısı (Porta Santi Quaranta) Dosya:Fontana delle tette.jpg|Venedik Cumhuriyeti'nin Treviso'daki resmi yöneticisi Alvise da Ponte'nin emriyle 1559 yılında yapılan Memelerin çeşmesi (Fontana delle Tette)
1797'de Napolyon Bonapart idaresindeki Fransa'nın İtalya'yı istilasında Treviso ve ili Fransızlar eline geçmiş ve şehir Fransız idaresi altına "Tagliamento" departmanının merkezi olmuştur.
1814'te ve Viyana Kongresi ile Kuzey İtalya ve Treviso Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlanmıştır. 1848 yılı devrimleri sırasında Mart-Haziran arasında Avusturya garnizonu şehirden atılmış; ama sonra gelen Avusturya ordusu bir kuşatma ve bombardımandan sonra şehre tekrar Avusturya idaresini geri getirmiştir.
1866'da Sardinya-Piyemonte Krallığını kabul edip birleşik İtalya Krallığına dahil olmuştur. I. Dünya Savaşı sırasında Avusturya sınırı yakından olduğu için çok stratejik bir mevki olmuş ve 24 Ekim-3 Kasım 1918'de şehrin hemen kuzeyinde yapılan "Vittorio Veneto Muharebesi" ile İtalyan ordusu Avusturyalılara galip gelip Çekoslovakya, Macaristan ve Güney-Islavların ayrılıp Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun çözülmesine baş faktör olmuştur.
İkinci Dünya Savaşı sırasında şehirde Yugoslav harp esirlerini ve politik tutukluları için "konsentrayon kampı" kurulmuştur. Bu 1943'te İtalya'nın harpten ayrılma ilanına kadar devam etmiş ve bundan sonra şehir Alman idaresi altına girmiştir. Bu istila sırasında Treviso müttefik hava kuvvetlerinin büyük bombardımanlarına hedef olmuş ve orta-çağlardan kalan şehir tarihsel merkezi yerle bir olmuş ve şehir halkı büyük zayiat vermiştir (7 Nisan 1944).
Treviso şehri Botteniga Nehri ile Sile Nehri'nin birleştiği mevkide kurulmuştur. Piave Nehrinin sağ tarafının 15 km güney-batısında ve Alpler ve Venedik Körfezi arasında konumlanmıştır. Treviso Venedik'in 30 km kuzeyinde; Vicenza'nın 50 km doğusunda, Padova'nın 40 km kuzey-batısındadır.
Treviso belediye sınırları içinde yaşayan nüfus (31.12.2008 tahminine göre) 82.206 kişidir. Bunlardan yaklaşık 3.000 kadarı antik Venedik Cumhuriyeti surları ile çevrili tarihsel şehir merkezinde yaşamaktadır. Şehir ve varoşlarının nüfusunun 80.000 olduğu ve şehirlesel bölgenin nüfusunun ise yaklaşık 170.000 olduğu tahmin edilmektedir.
Şehrin nüfusunun 19. yüzyıl sonlarından itibaren gelişmesi şu İtalyan nüfus sayımı verilerinin gösterimi ile verilebilir:
<timeline> Colors=
id:lightgrey value:gray(0.9)
id:darkgrey value:gray(0.7)
id:sfondo value:rgb(1,1,1)
id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8)
ImageSize = width:455 height:373 PlotArea = left:50 bottom:50 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:95000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:5000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1000 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo
BarData=
bar:1861 text:1861
bar:1871 text:1871
bar:1881 text:1881
bar:1901 text:1901
bar:1911 text:1911
bar:1921 text:1921
bar:1931 text:1931
bar:1936 text:1936
bar:1951 text:1951
bar:1961 text:1961
bar:1971 text:1971
bar:1981 text:1981
bar:1991 text:1991
bar:2001 text:2001
PlotData=
color:barra width:20 align:left
bar:1861 from:0 till: 0
bar:1871 from:0 till: 29074
bar:1881 from:0 till: 31261
bar:1901 from:0 till: 33848
bar:1911 from:0 till: 41552
bar:1921 from:0 till: 47404
bar:1931 from:0 till: 52038
bar:1936 from:0 till: 53886
bar:1951 from:0 till: 63437
bar:1961 from:0 till: 75017
bar:1971 from:0 till: 90446
bar:1981 from:0 till: 87696
bar:1991 from:0 till: 83598
bar:2001 from:0 till: 80144
PlotData=
bar:1861 at: 0 fontsize:S text: n.d. shift:(-8,5)
bar:1871 at: 29074 fontsize:S text: 29.074 shift:(-10,5)
bar:1881 at: 31261 fontsize:S text: 31.261 shift:(-10,5)
bar:1901 at: 33848 fontsize:S text: 33.848 shift:(-10,5)
bar:1911 at: 41552 fontsize:S text: 41.552 shift:(-10,5)
bar:1921 at: 47404 fontsize:S text: 47.404 shift:(-10,5)
bar:1931 at: 52038 fontsize:S text: 52.038 shift:(-10,5)
bar:1936 at: 53886 fontsize:S text: 53.886 shift:(-10,5)
bar:1951 at: 63437 fontsize:S text: 63.437 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 75017 fontsize:S text: 75.017 shift:(-10,5)
bar:1971 at: 90446 fontsize:S text: 90.446 shift:(-10,5)
bar:1981 at: 87696 fontsize:S text: 87.696 shift:(-10,5)
bar:1991 at: 83598 fontsize:S text: 83.598 shift:(-10,5)
bar:2001 at: 80144 fontsize:S text: 80.144 shift:(-10,5)
TextData=
fontsize:S pos:(20,20)
text:Kaynak - ISTAT ve İtalyanca Wikipedia
Uluslararası ünlü giyim ve konfeksiyon üreticisi ve pazarlamacısı olan Benetton şirketinin; tüketici beyaz eşya ve elektrikli makineler imalatçısı DeLonghi şirketinin ve bisiklet imalatçısı Pinarello şirketinin idare merkezleri ve önemli imalat merkezleri Treviso'da bulunmaktadır.
Şu özel isimli İtalyan devlet karayolları Treviso şehrinden geçmektedir:
"Treviso Centrale" tren garı şu demiryolu hatlarında bulunmaktadır:
Treviso şehrine 3 km uzaklıkta "Treviso-Sant'Angelo" havaalanı bulunmaktadır ve bu alandan bazı ucuz uçak şirketleri (örneğin Ryanair) uluslararası seferler yapmakta ve birçok "charter" şirketleri de bu havalanını kullanmaktadır. 2007'de yeni "Antonio Canova" adlı yolcu terminali açılmıştır. 2008'de bu alandan uçan yolcu sayısı 1.709.008 olmuştur.
Treviso şu kentlerle kardeş şehir bağlantısı kurmuştur:
<span style="color:white">Treviso</span>
</center> </div> <div class="NavContent">Dosya:20050528-024-treviso-signori.jpg|Beyfendilerin Meydanı (Piazza dei Signori) ve Valilik Sarayı Kulesi (Torre civica) Cagnan della Roggia (Treviso).jpg|Roggia kanalı Dosya:Il canale dei Buranelli.jpg|Buranelli kanalı Dosya:Treviso-canale04.jpg|Buranelli kanalı üstünde inşa edilen Ortaçağ'dan kalma bir bina Dosya:Case in via Roggia a Treviso.JPG|Roggia caddesinde bulunan eski Treviso evleri Dosya:Archi trevigiani.JPG|Bütün şehirde bulunabilen sokak kemerleri Dosya:Portici trevigiani.JPG|Aziz Parisio sokağının revağı Dosya:Corte San Parisio.JPG|Pazar alanı olarak kullanılan Aziz Parisio avlusunun kapısı Dosya:Facciata del duomo.jpg|Aziz Paul Katedrali (Duomo) Dosya:Chiostro seminario vescovile Treviso.jpg|Papaz okulunun orta avlusu Dosya:I-TV-Treviso11.JPG|Cagnan kanalındaki balık pazarı adacığı (Pescheria) Dosya:Riviera Garibaldi.JPG|Sile nehri üstündeki ahşap köprüsü Dosya:Tommaso da Modena – Sankta Ursulas avfärd.jpg|Treviso Belediye Müzesi'ndeki Modena'lı Tommaso tarafından 1355–1358 yılları arasında yapılan "Azize Ursula'nın tarihi" adlı fresklerinden biri Dosya:Benedictus XI Tommaso da Modena.jpg|Aziz Nicolò kilisesindeki Modena'lı Tommaso tarafından 1350-1360 yılları arasında yapılan Trevıso'lu Papa XI. Benedictus'un portresi Dosya:Tommaso da modena, ritratti di domenicani (Ugo di Provenza) 1352 150cm, treviso, ex convento di san niccolò, sala del capitolo.jpg|Aziz Nicolò eski manastırındaki Modena'lı Tommaso tarafından 1352 yılında yapılan "En ünlü Domenikan şahsiyetlerinin portreleri" adlı fresklerinden biri. Kimi tarihçilere göre dünyanın bilinen ilk gözlüğün resmidir. Dosya:Marco Paolini.jpg|Treviso'lu tiyatro oyuncusu, tiyatro yönetmeni ve drama yazarı Marco Paolini
</div> </div>
Orijinal kaynak: treviso. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page