traspirazione ne demek?
Terleme (Transpirasyon)
Terleme veya transpirasyon, bitkilerin yaprakları, gövdeleri ve çiçekleri gibi yüzeylerinden su buharı şeklinde su kaybetme işlemidir. Bu olay, bitki fizyolojisi açısından hayati öneme sahiptir ve bitkinin su dengesini, besin taşınmasını ve sıcaklık düzenlemesini etkiler.
Transpirasyonun Temel İşlevleri
- Su ve Besin Taşınması: Terleme, kohezyon-gerilim teorisi aracılığıyla köklerden yapraklara su ve çözünmüş minerallerin taşınmasını sağlar. Terleme ile oluşan negatif basınç, suyun yukarı doğru çekilmesine yardımcı olur.
- Soğutma: Su buharlaşırken ısı enerjisi alır. Bu nedenle terleme, bitkinin yapraklarını soğutarak aşırı ısınmayı önler ve enzimlerin optimal sıcaklıkta çalışmasını sağlar.
- Turgor Basıncı: Terleme, hücrelerdeki turgor basıncının korunmasına yardımcı olur. Turgor basıncı, bitkinin dik durmasını ve hücrelerin işlevlerini yerine getirmesini sağlar.
- Karbon Dioksit Alımı: Yaprak stomaları terleme için açıldığında, aynı zamanda fotosentez için gerekli olan karbon%20dioksit de alınır.
Transpirasyonu Etkileyen Faktörler
- Işık: Işık yoğunluğu arttıkça stomalar açılır ve terleme artar.
- Sıcaklık: Sıcaklık arttıkça suyun buharlaşma hızı artar ve terleme hızlanır.
- Nem: Havanın nem oranı arttıkça terleme yavaşlar.
- Rüzgar: Rüzgar, yaprak yüzeyindeki nemli havayı uzaklaştırarak terlemeyi hızlandırır.
- Toprak Su İçeriği: Toprakta yeterli su bulunmaması durumunda terleme azalır.
- Bitki Türü: Farklı bitki türleri, farklı terleme oranlarına sahiptir.
Transpirasyon Türleri
- Stomatal Transpirasyon: Stomalar aracılığıyla gerçekleşen terlemedir ve en yaygın terleme türüdür.
- Kütiküler Transpirasyon: Yaprakların kütikula tabakası aracılığıyla gerçekleşen terlemedir.
- Lentiküler Transpirasyon: Gövdelerdeki lentiseller aracılığıyla gerçekleşen terlemedir.
Önem
Terleme, bitki yaşamı için vazgeçilmez bir süreçtir. Ancak aşırı terleme, bitkilerde su stresine ve kuraklığa yol açabilir. Bu nedenle bitkiler, terlemeyi kontrol etmek için çeşitli adaptasyonlara sahiptir.