transamine ne demek?

Transaminasyon, bir amino asidin amino grubunun bir α-keto aside transferini içeren bir enzimatik reaksiyondur. Bu işlem, amino asit metabolizmasında hayati bir rol oynar ve vücuttaki azotun dağılımını ve kullanılmasını düzenler.

Temel Mekanizma:

Transaminasyon reaksiyonları, transaminaz veya aminotransferaz olarak bilinen enzimler tarafından katalize edilir. Bu enzimler, reaksiyonun gerçekleşmesi için bir piridoksal fosfat (PLP) kofaktörüne ihtiyaç duyarlar. PLP, B6 vitamini türevidir ve amino grubunun taşınmasında ara madde olarak görev yapar.

Reaksiyon iki aşamada gerçekleşir:

1. Amino grubunun transferi: Amino asidin amino grubu, PLP'ye bağlanır ve bu sırada amino asit bir α-keto aside dönüşür. PLP, amino grubu alarak bir piridoksamin fosfat (PMP) haline gelir.

2. Amino grubunun aktarımı: PMP, bir başka α-keto aside amino grubunu aktarır. Bu işlemde PMP tekrar PLP'ye dönüşür ve yeni bir amino asit oluşturulur.

Önemli Transaminazlar ve Reaksiyon Örnekleri:

• Alanin aminotransferaz (ALT) (veya serum glutamat-piruvat transaminaz (SGPT)): Alanin ve α-ketoglutarat arasında amino grubunun transferini katalize eder. Alanin piruvata ve α-ketoglutarat glutamata dönüştürülür. Karaciğer hasarının bir göstergesi olarak kan testlerinde kullanılır.

• Aspartat aminotransferaz (AST) (veya serum glutamat-oksaloasetat transaminaz (SGOT)): Aspartat ve α-ketoglutarat arasında amino grubunun transferini katalize eder. Aspartat oksaloasetata ve α-ketoglutarat glutamata dönüştürülür. Karaciğer, kalp ve iskelet kası hasarının bir göstergesi olarak kan testlerinde kullanılır.

Transaminasyonun Fizyolojik Önemi:

• Amino asit sentezi ve degradasyonu: Transaminasyon, amino asitlerin sentezi ve parçalanması için gerekli olan bir işlemdir. Vücut tarafından sentezlenemeyen esansiyel amino asitler haricinde diğer amino asitlerin sentezi bu yolla sağlanır.

• Azot metabolizması: Transaminasyon, vücuttaki azotun dağılımını ve kullanılmasını düzenler. Amino grupları, üre döngüsü yoluyla atılmak üzere karaciğere taşınır.

• Glikoz-alanin döngüsü: Kaslarda üretilen piruvat, alanin aminotransferaz enzimi aracılığıyla alanine dönüştürülür ve kana verilir. Karaciğerde alanin, piruvata dönüştürülerek glukoneogenezde (glikoz sentezi) kullanılır.

• Klinik tanı: ALT ve AST gibi transaminazların kan seviyeleri, karaciğer, kalp ve iskelet kası gibi organların hasarını belirlemek için önemli biyobelirteçlerdir. Yüksek seviyeler, bu organların hasar gördüğünün bir göstergesi olabilir.

Özetle, transaminasyon, amino asit metabolizmasında ve azot homeostazında merkezi bir rol oynayan hayati bir biyokimyasal süreçtir. Çeşitli hastalıkların tanısında da önemli bir rol oynar.