tiroglobulin ne demek?
Tiroglobulin (Tg), tiroid bezi tarafından üretilen büyük bir glikoproteindir. Tiroid hormonlarının (tiroksin, T4 ve triiyodotironin, T3) öncüsü olarak görev yapar. Daha detaylı olarak:
Yapısı ve sentezi:
- Büyük bir proteindir: Yaklaşık 660 kDa moleküler ağırlığa sahiptir.
- Yüzlerce tirozin amino asidi içerir: Bu tirozinler, iyotla iyotlanarak T3 ve T4'ün öncüleri olan monoiodotirosin (MIT) ve diiodotirosin (DIT) oluşturur.
- Tiroid foliküllerinde sentezlenir: Tiroid bezinin fonksiyonel birimleri olan foliküllerde, tiroid epitel hücrelerinde sentezlenir ve foliküllerin kolloid adlı iç kısmına salgılanır.
- Glikosilasyona uğrar: Sentezi sırasında glikozile olur, yani şeker molekülleri eklenir. Bu glikozilasyon, Tg'nin yapısı ve fonksiyonu için önemlidir.
Fonksiyonu:
- Tiroid hormonlarının sentezi: Tg, tiroid hormonlarının sentezinin ana yeridir. MIT ve DIT molekülleri Tg'nin üzerinde bir araya gelerek T3 ve T4'ü oluştururlar.
- Tiroid hormonlarının depolama: Sentezlenen T3 ve T4, Tg'nin yapısına bağlı olarak tiroid bezinde depolanır. Bu depo, vücudun tiroid hormonlarına olan ihtiyacını düzenli bir şekilde karşılamak için önemlidir.
- Tiroid hormonlarının salınımı: Tiroid hormonlarına ihtiyaç duyulduğunda, tiroid bezi Tg'yi proteolitik enzimlerle parçalar ve T3 ve T4'ü kana salar.
Klinik önemi:
- Hipotiroidi ve hipertiroidi tanı ve takibi: Kan Tg seviyeleri, hipotiroidi (tiroid hormonu yetersizliği) ve hipertiroidi (tiroid hormonu fazlalığı) durumlarının teşhis ve takibinde kullanılabilir. Örneğin, tiroid kanseri ameliyatından sonra Tg seviyelerinin takibi, hastalığın nüksünü erken tespit etmeye yardımcı olabilir.
- Tiroid kanseri teşhisi: Kan Tg seviyeleri, farklılaştırılmış tiroid kanseri (papiller, foliküler ve Hürthle hücreli kanserler) olan hastalarda önemli bir takip belirteci olarak kullanılır. Tg seviyelerinin yükselmesi, hastalığın nüksünü gösterebilir.
- Tiroidit: Bazı tiroidit (tiroid bezinin iltihabı) türlerinde Tg seviyeleri artabilir.
Özetle, tiroglobulin, tiroid bezinin sağlıklı fonksiyonu için olmazsa olmaz bir proteindir. Hem tiroid hormonlarının üretiminde hem de depolanmasında merkezi bir role sahiptir. Kan Tg seviyeleri, çeşitli tiroid hastalıklarının teşhisi ve takibi için değerli bir biyolojik belirteçtir.