tetrakuark ne demek?

Tetrakuark, parçacık fiziğinde, dört valans kuarktan oluşan ve varlığı tahmin edilmesine karşın henüz kanıtlanamamış egzotik mezondur. Prensipte, bir tetrakuark durumu kuantum renk dinamiği içinde yer alabilmektedir.¹

Tarihi

2003'te, Japonya'da devam eden Belle deneyi esnasında keşfedilen ve geçici olarak X(3872) olarak adlandırılan parçacık, kendisi için oluşturulan teoride bir tetrakuark adayı olarak gösterildi.²³ Parçacığın geçici adındaki X, henüz test edilmesi gereken ve kesin olarak bilinmeyen özellikleri olduğunu; devamındaki numara ise bazındaki kütlesini temsil etmekteydi.

2004'te, Fermilab tarafından gerçekleştirilen SELEX adlı deneyde karşılaşılan D_sJ(2632) durumu, olası bir tetrakuark adayı olarak gösterildi.⁴

2007'de, Belle deneyi sırasında gözlemlenen Z(4430) adlı parçacığın şeklindeki durumunun bir tetrakuark adayı olduğu açıklandı. Yine aynı deney sırasında 2007 yılında keşfedilen Y(4660) parçacığının da tetrakuark durumunda olabileceği belirtildi.⁵

2009'da Fermilab, geçici olarak Y(4140) adını verdikleri parçacığın tetrakuark olabileceğini açıkladı.⁶

2010'da, DESY'den iki fizikçi ile Kaid-i Azam Üniversitesi'nden bir fizikçi, eski deney verilerini tekrar analiz etmeleri sonrasında, ϒ(5S) mezonu (bir tür bottomonyum) ile bağlantılı olarak iyi tanımlanmış tetrakuark rezonansının var olduğunu açıkladılar.⁷⁸

Haziran 2013'te, Çin'deki BES III deneyi ile Japonya'daki Belle deneyi, birbirinden bağımsız olarak yaptıkları açıklamalarda, Z_c(3900) adlı parçacığın doğrulanan ilk dört kutarklı durum olduğu bilgisi yer aldı.⁹

2014'te, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda yapılan LHCb deneyinde, Z(4430) durumunun varlığı 13,9 σ üzerinde bir değerle doğrulandı.¹⁰¹¹

Şubat 2016'da, DØ deneyi sırasında gözlemlenen ve X(5568) adı verilen parçacığın dar bir tetrakuark adayı olduğu bildirildi.¹² Ancak, 51. Rencontres de Moriond sırasındaki elektrozayıf oturumunda sunulan LHCb deneyinde elde edilen ilk sonuçlarda, bu durum için herhangi bir kanıt olmadığı belirtilmekteydi.¹³

Haziran 2016'da, LHCb deneyinde keşfedilen X(4274), X(4500) ve X(4700) adlı parçacıkların tetrakuark adayı oldukları açıklandı.¹⁴¹⁵

Ayrıca bakınız

• Renk hapsi
• Hadron
• Pentakuark

Kaynakça

Dış bağlantılar

Orijinal kaynak: tetrakuark. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩

Kategoriler