t ne demek?

Tt, Türk alfabesinin 24. harfidir. Türkçe ismi Te’dir. Bazı dillerde dil ucunun öndişlerin hafifçe ucuna çıkarılması ile oluşturulan bir sestir.

Osmanlıca T/D Farkının Gösterilmesi

Osmanlıca sözlüklerde de kulanılan Tı/Dı (ط) Arapça’ya özgü bir harf ve sestir (Ṫ). Osmanlıcada ve Türkçede bu harfle başlayan veya içerisinde kullanılan kelime yoktur. Ancak sonradan Türkçe bazı kelimeler Tı ile yazılmaya başlanmış ve yerleşmiştir. Bunlar genellikle halk ağzında D ile telaffuz edilen sözcüklerdir. Örneğin: طاوشان (Ṫavşan), طاوان (Ṫavan)... Arapçada bu ses dilin üst dişlerin damakla birleştiği yere değdirilerek çıkarılır. Bu nedenle D sesine benzer. Ancak Anadolu Türkçesinde duruma göre harflerden bir olmak üzere normal T veya D harfi ile bu fark ortadan kalkmıştır. Bu harfi içeren kelimelerin büyük bir kısmı halk ağzında D ile de karşılanabilen T sesini ihtiva eder. Örneğin, Osmanlıcada طاش (Ṫaş: Taş/Daş), طوز (Ṫuz: Tuz/Duz)... Osmanlıca kaynakların Latin harflerine çevrilmesinde Tı/Dı harfinin T olarak mı yoksa D olarak mı tercih edileceği bir problem olarak daima yer almıştır. Geçmişteki Ṫavar (Davar), Ṫamga (Damga) kelimelerinin bu harf ile yazılması halinde doğru ses değerlerine örnek teşkil eder.

Ayrıca Osmanlıcada Tı/Dı harfinin D olarak telaffuz edildiği kelimeler vardır. Bunların çoğu daha sonraları Dal ile de yazılmıştır. Örneğin: طامار / دامار (Đamar), طاغ / داغ (Đağ)...

''Not:'' Benzer biçimde Ż harfi Arapçadaki Zı (ظ) sesini karşılar. Ancak Anadolu Türkçesinde normal Z harfi ile bu fark ortadan kalkmıştır.Türkçede yalnızca el yazısında da kimi zaman bu kullanıma rastlanır.

Orijinal kaynak: t. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Kategoriler