subutay ne demek?

Subutay (Moğolca: Сүбээдэй / Sübe'edei, Sübütei, Farsça: سوبداى بهادر Sūbdā'ī bahādur, Çince: 速不台 ya da 速別額台; 1176 - 1248), Cengiz Han ve Ögeday'ın önde gelen stratejisti ve generali idi.

Orta Asya'lı Tuva Türklerinden¹ olduğu düşünülen Uranhay kabilesindendir. 13. yüzyıl ortalarında hazırlanan Moğolların Gizli Tarihi eserde babası Çarçuday, Cengiz Han babası Yesügey'in dostu olan olarak belirtilmektedir. Bu esere göre Cengiz Han doğduğunda Subutay'ın babası Çarçuday samur derisinden bir kundak hediye ederken, yanında götürdüğü çocuk yaştaki oğlu Çelme'de Cengiz Han'a arkadaş ve hizmetkar olmak üzere yanında bırakıldı. Yesügey'in 1167 senesinde öldürülmesinden sonra düşmanlarının kendisini yakalamak istemesi üzerine Çelme de onunla beraber kaçak olarak yaşadı. Sonraki dönemde Çelme'nin kardeşi olan Subutay'da Cengiz'in saflarına katıldı. 1201 yılında bazı boyların desteğini alan Camuka ile Cengiz Han mücadelesinde ağabeyi Çelme ile birlikte Cengiz Han'ın yanında yer aldı. 1205 yılında Merkitler üzerine yapılan seferi komuta etti. 1219'da Harzemşahlar üzerine yapılan seferde görev aldı. Sonra ise Cengiz Han'ın isteğiyle Jebe ile birlikte Kafkaslar'a 20 bin kişilik bir ordu ile keşif seferi düzenlemiştir. Deşt-i Kıpçak ile İdil-Ural bölgesinde askerî faaliyetlerde bulundu. Ögeday'ın başa geçmesinden sonra Batu Han'ın emrinde Doğu ve Orta Avrupa'nın ele geçirilmesinde rol oynadı. 1241 yılında günümüz Macaristan'ın kuzey doğusundaki Mohi'de Subutay'ın da katıldığı savaşta Moğollar, Macarları ağır bir yenilgiye uğrattı². 1246 yılında tahta geçen Güyük Han tarafından Çin'deki Song hanedanına karşı gönderilen orduyu komuta etti. Seferin tamamlanmasından sonra 1248 yılında Moğolistan'a geri döndü.

Tarihte yetenek,, taktik ve Cengiz Han'a bağlılık açısından Cengiz Han'ın ve Moğol İmparatorluğu'nun en seçkin generallerinden biri sayılır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Orijinal kaynak: subutay. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
Gömeç, S., ÇİNGİZLİ DEVLETİNİN BÜYÜMESİNDE ROL OYNAYAN TÜRKLERDEN ÇELME VE SUBUTAY. Turkish Studies Dergisi, Cilt: 1, , Sayı:4,sayfaː230-238. URL:http://www.turkishstudies.net/dergi/cilt1/sayi4/gomecsadettin.pdf . Erişim: 2017-01-14 ↩