sifiliz ne demek?

Sifiliz, Treponema pallidum adlı bir bakteri tarafından bulaşan, ciddi bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur (CYBE). Tedavi edilmezse, vücudun birçok sistemini etkileyerek ciddi ve hatta ölümcül sonuçlara yol açabilir. Enfeksiyon genellikle üç aşamada ilerler:

1. Primer Sifiliz:

• Belirtiler: Enfeksiyondan 10-90 gün sonra (ortalama 21 gün), enfekte bölgede genellikle cinsel organlarda, ağızda veya rektumda küçük, ağrısız bir yarık (şankr) oluşur. Bu yarık sert, yuvarlak ve kenarları düzdür. Şankr birkaç hafta sonra kendiliğinden kaybolabilir, ancak bu enfeksiyonun geçtiği anlamına gelmez.
• Bulaşma: Şankr oldukça bulaşıcıdır.

2. Sekonder Sifiliz:

• Belirtiler: Primer sifiliz tedavi edilmezse, birkaç hafta sonra vücutta yaygın bir döküntü, ateş, yorgunluk, baş ağrısı, boğaz ağrısı, lenf bezlerinde şişme gibi belirtiler ortaya çıkar. Döküntü genellikle avuç içlerinde ve ayak tabanlarında olur ve genellikle düz veya hafifçe yükselmiştir. Ayrıca saç dökülmesi, kas ağrıları ve eklem ağrıları da görülebilir.
• Bulaşma: Bu aşamada da oldukça bulaşıcıdır.

3. Laten Sifiliz:

• Belirtiler: Sekonder sifilizden sonra belirtiler kaybolabilir ve yıllarca hiçbir belirti olmayabilir. Bu dönemde kişi hala enfeksiyon taşır ve başkalarına bulaştırabilir.
• Bulaşma: Laten sifiliz aşamasında da bulaşma riski vardır, ancak şankr aşamasına göre daha düşüktür.

Geç (Tersiyer) Sifiliz:

• Belirtiler: Tedavi edilmeyen sifiliz, yıllar sonra vücudun birçok organını etkileyen ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonlar arasında kalp hastalığı (aort anevrizması), beyin hasarı (nörosifiliz), körlük, sağırlık ve hatta ölüm sayılabilir.

Tanı:

Sifiliz tanısı, kan testiyle konur. Farklı aşamalarda farklı testler kullanılır. Örneğin, VDRL ve RPR testleri non-treponemal testler olup, sifilizin varlığını tespit eder, ancak tedavi olup olmadığını göstermez. TPPA ve FTA-ABS gibi treponemal testler ise enfeksiyonun varlığını daha kesin olarak belirler ve tedavi sonrası da pozitif kalabilir.

Tedavi:

Sifiliz, penisilin gibi antibiyotiklerle tedavi edilir. Tedavi genellikle iğne ile yapılır. Tedavi sonrası düzenli kontroller ve testler gereklidir.

Önleme:

• Güvenli seks uygulamaları (prezervatif kullanımı)
• Düzenli cinsel yolla bulaşan hastalık taraması

Önemli Not: Sifiliz ciddi bir enfeksiyondur ve erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. Eğer şüpheli bir belirti fark ederseniz, hemen bir doktora danışmalısınız. Bu bilgi tıbbi tavsiye yerine sadece genel bilgi amaçlıdır. Herhangi bir sağlık sorununuz için mutlaka bir sağlık uzmanına danışın.