sel ne demek?
Sel, aşırı yağışlar, hızlı kar erimesi, fırtına kabarması veya barajların yıkılması gibi nedenlerle suyun normalde kuru olan arazileri su altında bırakması olayıdır. Sel, doğal bir afet olup can ve mal kayıplarına neden olabilir.
Sel oluşumuna etki eden faktörler:
- Aşırı Yağışlar: Yoğun ve uzun süreli yağışlar, nehirlerin ve derelerin taşmasına neden olabilir. (Aşırı Yağışlar)
- Hızlı Kar Erimesi: Ani sıcaklık artışları, dağlardaki kar ve buzulların hızla erimesine ve nehirlerin su seviyesinin yükselmesine yol açabilir. (Kar Erimesi)
- Fırtına Kabarması: Özellikle kıyı bölgelerinde, şiddetli fırtınalar deniz seviyesinin yükselmesine ve kıyı şeridinin sular altında kalmasına neden olabilir. (Fırtına Kabarması)
- Baraj Yıkılması: Barajların çeşitli nedenlerle (aşırı su yükü, yapısal sorunlar vb.) yıkılması, büyük bir sel felaketine yol açabilir. (Baraj Yıkılması)
- Orman Yangınları: Orman yangınları sonrası bitki örtüsünün zarar görmesi, toprağın su tutma kapasitesini azaltır ve sel riskini artırır. (Orman Yangınları)
- Yanlış Arazi Kullanımı: Dere yataklarına yerleşim yerleri kurulması, doğal drenaj sistemlerinin bozulması gibi faktörler sel riskini artırabilir. (Arazi Kullanımı)
Selin etkileri:
- Can kayıpları ve yaralanmalar
- Maddi hasar (evler, iş yerleri, altyapı)
- Hastalıkların yayılması
- Tarım arazilerinin zarar görmesi
- Ulaşım ve iletişimde aksamalar
Selden korunma yöntemleri:
- Sel baskınına duyarlı bölgelerde yapılaşmanın önlenmesi
- Nehir yataklarının temizlenmesi ve düzenlenmesi
- Barajların düzenli olarak kontrol edilmesi ve bakımının yapılması
- Erken uyarı sistemlerinin kurulması
- Halkın sel konusunda bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi
- Doğal afet sigortası yaptırılması