sahih ne demek?

Sahih, Arapça'da "doğru", "gerçek", "sözü güvenilir" anlamlarına gelen bir sıfattır. İslam'da ise, özellikle hadis literatüründe, güvenilir ve doğru hadisleri belirtmek için kullanılır. Bir hadisin sahih kabul edilebilmesi için belirli şartları sağlaması gerekir. Bu şartlar hadisçiler tarafından belirlenmiş olup, hadisin sened (isnad) ve metin (matn) olarak iki ana unsurunu değerlendirir.

Sened (İsnad): Hadisin rivayet zincirini, yani peygamberden günümüze hadisi aktaran kişilerin listesini ifade eder. Sahih bir hadisin senedinde;

• Adil (güvenilir) raviler: Dürüst, hafızası güçlü ve hadis rivayetinde dikkatli kişiler olması gerekir. Güvenilirliği şüphe altında olan bir ravinin yer alması hadisin sahihliğini zedeler.
• Zabit (hafızası kuvvetli) raviler: Hadisi doğru ve eksiksiz hatırlayabilecek kadar güçlü bir hafızaya sahip olmaları gerekir.
• Silsilenin kesintisiz olması: Rivayet zinciri, peygamberden günümüze kadar kopmadan devam etmelidir. Arada bilinmeyen bir ravinin olması hadisin sahihliğini tehlikeye atar.
• Raviler arasındaki zaman ve mekan uygunluğu: Raviler arasında mantıklı bir zaman ve mekan bağlantısı olmalıdır. Örneğin, aynı dönemde yaşamayan iki kişinin birbirinden hadis rivayet etmesi mümkün değildir.

Metin (Matn): Hadisin içeriğini, yani peygamberin söylediği veya yaptığı şeyi ifade eder. Sahih bir hadisin metninin;

• Peygamberin söz ve davranışlarıyla uyumlu olması: Hadisin içeriği, peygamberin bilinen diğer söz ve davranışlarıyla çelişmemelidir.
• Mantıklı ve tutarlı olması: Hadisin içeriği mantık ve akla uygun olmalıdır. Anlaşılmaz veya çelişkili bir metin sahih kabul edilemez.
• Diğer rivayetlerle uyumlu olması: Aynı olayı anlatan diğer rivayetlerle çelişmemelidir.

Bir hadisin sahih olması için hem senedinin hem de metninin yukarıdaki şartları sağlaması gerekir. Hadisçiler, hadislerin sahihliğini değerlendirirken farklı derecelendirmeler kullanmışlardır. Sahih, hasen (iyi), zayıf (daha az güvenilir) gibi terimler kullanılmıştır. Sahih hadisler İslam hukukunda ve dini inançlarda en güçlü delillerdir. Ancak, sahih hadislerin bile yorumlanmasında farklı görüşler olabilir.

Özetle, "sahih" terimi İslam hadis biliminde, en yüksek güvenilirlik seviyesine sahip hadisleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu hadisler, hem rivayet zincirinin (sened) hem de hadis metninin (matn) titiz bir incelemeden geçmiş ve güvenilir bulunmuş hadislerdir.