protestan ne demek?
Protestanlık, Hristiyanlığın ana dallarından biridir. 16. yüzyılda başlayan Reformasyon hareketinin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Katolik Kilisesi'nin bazı doktrin ve uygulamalarına karşı çıkan Martin Luther, John Calvin ve Huldrych Zwingli gibi kişiler tarafından başlatılan bu hareket, zamanla çeşitli mezheplere ayrılmıştır.
Protestanlığın temel özellikleri:
- Sola Scriptura: Kutsal Kitap'ın tek yetkili kaynak olduğu inancı. Kilise geleneği ve Papa'nın yetkisi reddedilir veya en azından Kutsal Kitap'tan daha az önem taşır.
- Sola Gratia: İnsanın kurtuluşunun sadece Tanrı'nın lütfuyla mümkün olduğu inancı. İyilik işlerinin kurtuluş için gerekli olmadığı düşünülür.
- Sola Fide: İnsanın sadece iman yoluyla kurtulduğu inancı. İman, iyi işlerden daha önemlidir.
- Solo Christo: Kurtuluşun sadece İsa Mesih aracılığıyla sağlandığı inancı. Aracı olarak kutsal kişiler veya Meryem Ana'ya ihtiyaç duyulmaz.
- Soli Deo Gloria: Şan ve övgünün sadece Tanrı'ya ait olduğu inancı.
Bu "beş sola" (Latinceden gelen beş "yalnızca"), Reformasyon'un temel ilkelerini özetler, ancak tüm Protestan mezhepleri bunları tamamen aynı şekilde yorumlamaz.
Önemli Protestan Mezhepleri:
Protestanlık, çeşitli mezheplere ayrılmıştır. Bunlardan bazıları:
- Luthercilik: Martin Luther'in öğretilerine dayanan mezhep. Almanya, İskandivanya ülkeleri ve ABD'de yaygındır.
- Kalvinizm: John Calvin'in öğretilerine dayanan mezhep. İsviçre, Fransa, Hollanda ve İskoçya'da güçlü bir geçmişe sahiptir.
- Anglikanizm: İngiltere Kilisesi'nin doktrinlerine dayanan mezhep. İngiltere ve ABD'de yaygındır.
- Baptistler: Vaftiz edilmiş yetişkinlerden oluşan cemaatler. Çeşitli görüşlere sahiptirler.
- Metodistler: John Wesley tarafından kurulan mezhep. Sosyal adalet ve misyonerlik çalışmalarıyla bilinir.
- Presbiteryenler: Kilise yönetiminde presbiteryal sistemi kullanan mezhep.
- Pentekostalizm: Kutsal Ruh'un armağanlarına ve deneyimlerine önem veren mezhep. Hızla büyüyen bir mezheptir.
Protestanlık ve Katoliklik Arasındaki Farklar:
Protestanlık ve Katoliklik arasında birçok farklılık vardır. Bunlardan bazıları:
- Papa'nın yetkisi: Katolikler Papa'yı Tanrı'nın yeryüzündeki temsilcisi olarak görürken, Protestanlar genellikle Papa'nın yetkisini reddederler.
- Kutsal Kitap'ın yorumu: Katolikler Kutsal Kitap'ı ve Kilise geleneğini birlikte yorumlarken, Protestanlar daha çok Kutsal Kitab'a odaklanırlar.
- Ayinler: Katolik ayinleri daha görkemli ve ritüel odaklıyken, Protestan ayinleri genellikle daha sadedir.
- Kutsal resimler ve azizler: Katolikler kutsal resimleri ve azizlere dua etmeyi kabul ederken, Protestanlar genellikle bunu reddederler.
Protestanlık, dünyanın en yaygın Hristiyan dallarından biridir ve çeşitliliğe sahip oldukça geniş bir yelpazedir. Yukarıdaki bilgiler genel bir bakış sunmaktadır ve her mezhep kendi özgün özelliklerine sahiptir. Daha detaylı bilgi için belirli bir Protestan mezhebi hakkında araştırma yapmak gereklidir.