plazmodyum ne demek?

Plazmodyum (Plasmodium) Hakkında

Plazmodyum, Sıtma hastalığına neden olan tek hücreli bir parazit cinsidir. Apicomplexa şubesine aittir. Dişi Anopheles cinsi sivrisineklerin vektörlüğünü yaptığı bu parazit, insanlara sivrisinek ısırığı yoluyla bulaşır.

Yaşam Döngüsü:

Plazmodyum'un yaşam döngüsü karmaşıktır ve iki ana konak içerir:

1. Sivrisinek: Parazitin cinsel üremesi sivrisinek içerisinde gerçekleşir.
2. Omurgalı (Genellikle İnsan): Parazitin eşeysiz üremesi omurgalı konak içerisinde gerçekleşir.

Plazmodyum Türleri:

İnsanlarda sıtmaya neden olan beş ana Plazmodyum türü bulunmaktadır:

• Plasmodium falciparum: En tehlikeli türdür ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
• Plasmodium vivax: En yaygın türlerden biridir ve nükslere (relaps) neden olabilir.
• Plasmodium ovale: P. vivax'a benzer, ancak daha nadirdir.
• Plasmodium malariae: Daha hafif seyirli sıtmaya neden olur ve kronik enfeksiyonlara yol açabilir.
• Plasmodium knowlesi: Genellikle maymunları enfekte eder, ancak insanlarda da sıtmaya neden olabilir.

Bulaşma:

Enfekte dişi Anopheles sivrisineğinin insanı ısırmasıyla sporozitler adı verilen parazit formları kana karışır.

Hastalık Mekanizması:

Sporozitler karaciğere ulaşır ve burada eşeysiz olarak çoğalarak merozoitlere dönüşür. Merozoitler karaciğer hücrelerini patlatarak kana karışır ve kırmızı kan hücrelerine (eritrositler) girer. Eritrositler içinde çoğalarak daha fazla merozoit oluştururlar ve enfekte eritrositlerin patlamasıyla serbest kalan merozoitler diğer eritrositleri enfekte eder. Bu döngü, sıtma semptomlarına neden olur.

Semptomlar:

Sıtma semptomları türüne ve enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle şunları içerir:

• Ateş
• Titreme
• Terleme
• Baş ağrısı
• Kas ağrıları
• Halsizlik
• Mide bulantısı ve kusma
• Karın ağrısı

Teşhis:

Sıtma teşhisi genellikle kan testleri ile yapılır. Mikroskopi ve hızlı tanı testleri (RDT'ler) gibi yöntemler kullanılabilir.

Tedavi:

Sıtma tedavisi, parazit türüne, hastalığın şiddetine ve hastanın durumuna bağlı olarak değişir. Antimalaryal%20ilaçlar kullanılır.

Önleme:

Sıtmayı önlemek için aşağıdaki önlemler alınabilir:

• Sivrisinek ısırıklarından korunma (sivrisinek kovucular, cibinlikler, uzun kollu giysiler vb.)
• Sivrisinek üreme alanlarını ortadan kaldırma
• Profilaktik%20ilaçlar (riskli bölgelere seyahat edenler için)