piroklast ne demek?
Piroklastlar Hakkında Bilgi
Piroklastlar, volkanik patlamalar sırasında ortaya çıkan ve havaya fırlatılan katı kaya parçalarıdır. Bu parçalar, volkanik cam, kristaller ve daha eski kaya parçalarından oluşabilir. Piroklastlar, boyutlarına ve oluşum mekanizmalarına göre sınıflandırılır.
Sınıflandırma:
- Volkanik Bombalar: Çapları 64 mm'den büyük olan, erimiş veya yarı erimiş halde havaya fırlatılan ve uçuş sırasında şekil değiştiren piroklastlardır. Genellikle aerodinamik şekillere sahiptirler.
- Volkanik Bloklar: Çapları 64 mm'den büyük olan, katı halde havaya fırlatılan kaya parçalarıdır. Keskin köşeli ve düzensiz şekillere sahip olabilirler.
- Lapilli: Çapları 2 mm ile 64 mm arasında olan piroklastlardır. Volkanik cüruf veya ponza parçacıklarından oluşabilirler.
- Volkanik Küller: Çapları 2 mm'den küçük olan ince taneli piroklastlardır. Genellikle volkanik cam kırıkları ve kristallerden oluşurlar. Volkanik kül bulutları oluşturabilir ve uzun mesafelere taşınabilirler.
Oluşum Mekanizmaları:
Piroklastlar, farklı volkanik olaylar sonucu oluşabilirler:
- Freatopliyen Patlamalar: Su ile magmanın etkileşimi sonucu oluşan şiddetli patlamalarda, kayaçlar parçalanarak piroklastlara dönüşebilir.
- Pliniyen Patlamalar: Yüksek miktarda gaz içeren magmanın patlaması sonucu, piroklastlar yüksek hızla atmosfere fırlatılır.
- Piroklastik Akıntılar: Sıcak gaz ve katı parçacıkların (piroklastların) yer çekimi etkisiyle yamaç aşağı hareket etmesiyle oluşan hızlı ve yıkıcı olaylardır. Piroklastik akıntı kalıntıları, yeryüzünde kalın tortul tabakaları oluşturabilir.
- Volkanik Kül Düşmeleri: Volkanik patlamalar sonucu atmosfere yayılan küllerin, yer çekimi etkisiyle yere düşmesi sonucu oluşur.
Önemleri:
Piroklastlar, volkanik aktivitenin anlaşılması ve volkanik tehlikelerin değerlendirilmesi açısından önemlidir. Piroklastik tortullar, volkanik patlamaların şiddeti, yayılım alanı ve potansiyel etkileri hakkında bilgi sağlar. Ayrıca, bazı piroklastik kayaçlar (örneğin, tüf) yapı malzemesi olarak da kullanılabilir.
Kategoriler