paternalizm ne demek?

Paternalizm Nedir?

Paternalizm, bir bireyin veya kurumun, başka bir bireyin veya grubun iyiliği için, onların özgürlüğünü veya özerkliğini kısıtlayarak müdahale etmesidir. Bu müdahale, genellikle koruyucu veya rehberlik edici bir niyetle yapılır ve müdahale eden taraf, müdahale edilen tarafın kendi iyiliğini yeterince anlayamayacağına veya sağlayamayacağına inanır.

Paternalizm, genellikle şu temel unsurları içerir:

Müdahale: Bir kişinin veya kurumun, başka birinin eylemlerine veya kararlarına doğrudan veya dolaylı olarak karışması.
Özgürlüğün Kısıtlanması: Müdahale edilen kişinin özgürlüğünün veya özerkliğinin bir şekilde azaltılması. Bu, fiziksel kısıtlamalar, yasal düzenlemeler, ekonomik teşvikler veya bilgi manipülasyonu şeklinde olabilir.
İyilik Amacı: Müdahalenin, müdahale edilen kişinin veya grubun iyiliğini sağlama veya koruma niyetiyle yapılması. Bu, sağlık, güvenlik, refah veya ahlaki değerler gibi çeşitli alanlarda olabilir.

Paternalizm, devletin bireyler üzerindeki müdahalelerinden, ebeveynlerin çocuklarına yönelik davranışlarına, doktorların hastalarına yönelik yaklaşımlarına kadar geniş bir yelpazede görülebilir.

Paternalizmin Çeşitleri:

Güçlü Paternalizm: Müdahale edilen kişinin rızası olmasa bile, onun iyiliği için müdahalede bulunulmasıdır. Örneğin, akıl sağlığı yerinde olmayan bir kişinin tedaviye zorlanması.
Zayıf Paternalizm: Müdahale edilen kişinin kasıtsız veya bilgisizce kendine zarar vermesini engellemek için müdahalede bulunulmasıdır. Örneğin, emniyet kemeri takma zorunluluğu.

Paternalizmin Eleştirisi:

Paternalizm, bireysel özgürlük ve özerklik haklarına aykırı olduğu gerekçesiyle sıklıkla eleştirilir. Eleştirilere göre, her bireyin kendi kararlarını verme hakkı vardır ve başkalarının "iyiliği" için bu hakkın ihlal edilmesi kabul edilemez. Ayrıca, paternalistik müdahalelerin istenmeyen sonuçlara yol açabileceği ve bireylerin kendi sorumluluklarını almasını engelleyebileceği de savunulur.

İlgili kavramlar: